Cevat Şakir Kabaağaçlı, 17 Nisan 1890'da Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli ailelerinden biri olan Şakir Paşa ailesinin oğlu olarak Girit’te dünyaya geldi. Babası Mehmed Şakir Paşa, Girit ve Atina'da sefirlik ve valilik yapmış, annesi ise Giritli Sare İsmet Hanım’dı. Cevat Şakir’in amcası II. Abdülhamid döneminin sadrazamı Ahmed Cevad Paşa, dedesi ise Şurayı Askeri Dairesi Reisi Miralay Mustafa Asım Bey’dir. Cevat Şakir, ailesinin ilk çocuğu olarak doğdu ve adını annesinin gördüğü rüya sonucu Musa Cevat Şakir olarak aldı.
SANATSAL BAŞARILAR ELDE ETTİ
Ailesi sanata olan yatkınlığıyla dikkat çekiyordu. Kardeşlerinden Fahrelnisa resimle, Aliye ise gravürle ünlendi. Hakkiye'nin kızı Füreya Koral, ilk Türk kadın seramikçi olarak tanındı. Cevat Şakir’in diğer akrabaları da sanatsal başarılar elde etti.
Cevat Şakir, çocukluk yıllarını Atina’da babasının elçilik görevinde bulunduğu dönemde geçirdi. İlköğrenimini Büyükada'da, lise eğitimini ise 1907’de Robert Kolej’de tamamladı. Aynı yıl, İngilizceden çevirdiği bir yazı ilk kez İkdam gazetesinde yayımlandı. Lise sonrası denizcilik eğitimi almak istese de, ailesinin isteği üzerine Oxford Üniversitesi'ne giderek tarih okudu. 1913’te İtalyan bir kadınla evlenip İtalya’ya yerleşti ve burada resim eğitimi aldı.
VEREM HASTALIĞINA YAKALANDI
İstanbul’a döndüğünde gazete ve dergilerde yazılar yayımlamaya başlayan Cevat Şakir, 1914’te babasının maddi sıkıntılara düşmesiyle birlikte ailesiyle Afyon’a yerleşti. Burada, bir tartışma sırasında babasının ölümüne sebep olan bir olay yaşandı ve Cevat Şakir cinayetle suçlanarak 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı. Yedi yıl sonra, verem hastalığı nedeniyle serbest bırakıldı.
1925 yılına kadar yazarlık ve resimle geçimini sağladı. Bu dönemde Türk basınında kapakçılığın gelişmesine önemli katkılarda bulundu. Aynı yıl yazdığı "Hapishanede İdama Mahkûm Olanlar Bile Bile Asılmağa Nasıl Giderler" adlı hikâye nedeniyle İstanbul İstiklal Mahkemesi tarafından askeri isyanı teşvik etmek suçlamasıyla yargılandı ve Bodrum’a sürgün edildi.
Sürgün hayatının büyük bir kısmını Bodrum’da geçiren Cevat Şakir, burada balıkçılık gibi farklı işler yaptı. Edebiyat kariyerinin önemli eserlerini Bodrum'da yazdı. 1930’larda Bodrum’a döndü ve hayatını yazarlık ve turist rehberliği yaparak kazandı. Üç kez evlenen Cevat Şakir'in beş çocuğu oldu. Ailesiyle birlikte İzmir’e taşındı ve yaşamını burada sürdürdü. 13 Ekim 1973’te İzmir’de kemik kanseri nedeniyle vefat etti ve vasiyeti üzerine Bodrum’a gömüldü.
Edebi kariyerinde, denizle ilgili öykülerle tanınan Cevat Şakir, Ege ve Akdeniz kıyılarında geçen olayları eserlerine yansıttı. Yazdığı hikâyeler, balıkçılar, dalgıçlar, sünger avcıları ve denizle iç içe geçmiş hayatları anlatan eserlerdi. 1971’de Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Kültür Armağanı ile ödüllendirilen Halikarnas Balıkçısı, aynı zamanda birçok çeviri eser de yapmıştır.
Bodrum’daki yılları, "Mavi Yolculuk" adı verilen deniz yolculuklarının ilham kaynağı olmuştur. Bu yolculuklar, medeniyetten uzaklaşarak kafayı dinlemeyi amaçlayan bir yaşam tarzını simgeliyordu. Cevat Şakir’in eserleri de bu deneyimlerden etkilenmiştir.
HALİKARNAS BALIKÇI MÜZESİ
Cevat Şakir'in 1973'te vefatından sonra, Bodrum’da adını taşıyan "Halikarnas Balıkçısı Müzesi" kuruldu ve onun hayatı ve eserleri burada yaşatılmaktadır.
ESERLERİ
Öykü
1939: Ege Kıyılarından
1947: Merhaba Akdeniz
1952: Ege'nin Dibi
1954: Yaşasın Deniz
1957: Gülen Ada
1972: Ege'den
1973: Gençlik Denizlerinde
1986: Parmak Damgası
1991: Çiçeklerin Düğünü
1991: Dalgıçlar
xxxx: Ege'den Denize Bırakılmış Bir Çiçek
xxxx: Gülen Ada
Roman
1945: Aganta Burina Burinata
1956: Ötelerin Çocukları
1962: Uluç Reis
1966: Turgut Reis
1969: Deniz Gurbetçileri
xxxx: Bulamaç
Otobiyografi
1961: Mavi Sürgün
Deneme
1954: Anadolu Efsaneleri
1955: Anadolu Tanrıları
1971: Anadolu'nun Sesi
1972: Hey Koca Yurt
1980: Merhaba Anadolu
1981: Düşün Yazıları
1982: Altıncı Kıta Akdeniz
1983: Sonsuzluk Sessiz Büyür
1993: Arşipel
Çocuk kitabı
Yol Ver Deniz
Denizin Çağırışı
İmbat Serinliği
Nasrettin Hoca
Gündüzünü Kaybeden Kuş
Define Adası
Tünek Ahmet
İngilizce yazdığı kitaplar
An Outline of the History of Turkey (Türkiye Tarihinin Bir Özeti) Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'na vermiş, yayımlanmamış.
The Meditteranean Civilization (Akdeniz Uygarlığı) Dışişleri Bakanlığı'na vermiş, yayımlanmamış.
Ephesus (turistik kılavuz; Türkiye'de ilk)
Halicarnassus (turistik kılavuz)
Asia Minor[5]
Çeviri
1939: Hortlak Rikşav - Rudyard Kipling
xxxx: Uykulu Kuytu Menkıbesi - Washington Irving
Hakkında yazılanlar
(Ölümünden sonra yazılmışlardır)
1976: Mektuplarıyla Halikarnas Balıkçısı - Hazırlayan: Azra Erhat
1981: Düşün Yazıları - Hazırlayan: Azra Erhat [6]
