Polikistik over (yumurtalık) sendromu (PKOS), özellikle üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluk olarak karşımıza çıkıyor. Endojen seviyelerindeki artış, menstrual düzensizlikler veya overlerde oluşan küçük kitlelerle karakterize bu hastalık obezite başta olmak üzere insülin direnci, hiperlipidemi ve kalp damar hastalıklarını da beraberinde getiriyor. Üreme sağlığı üzerindeki etkileri küçümsenemeyecek kadar fazla olan bu hastalığı dengeli beslenme ve medikal tedavinin ortaklığı ile kontrol altına almak ise son derece önemli.
OBEZİTEYE DİKKAT
Yapılan çalışmalar hafif şişman ve obez bireylerde PKOS görülme riskinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Özellikle adölesan dönemde başlayan ve yetişkinlik döneminde de devam eden uzun süreli obezite öncelikle menstrual düzensizliklere neden olarak hastalığın seyrini olumsuz etkiliyor. İleri yaşlarda ise hamilelik süreci içerisinde gestasyonel diyabete yakalanma riskini artırıyor. Bu nedenle özellikle adölesan dönemde obezite sorunu yaşan gençlerin sağlıklı ve dengeli kilo vermeye başlaması son derece önemli çünkü vücut ağırlığında meydana gelecek yüzde 5-10 arası bir azalma bile PKOS sendromlarını iyileştirerek insülin direncini ve fertiliteyi olumlu yönde etkiliyor.
DENGELİ TABAKLAR
PKOS’ta beslenme tedavisinin ilk kuralı glisemik indeksi yüksek olan karbonhidratların diyette azaltılarak düşük olan besinlerin artırılması oluyor. Bu sayede başta insülin direnci kontrol altına alınmakla birlikte, yemek sonrası hiperglisemi ve trigliserid seviyelerinde azalma ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL’de artmalar meydana geliyor. Glisemik indeksi düşük besinler arasında da yeşil yapraklı sebze ve meyveler, yağlı tohumlar, tam buğday ve tam tahıl ürünler bulunmaktadır. Meyvelerden çok tatlı olanların yanı sıra diğer seçenekler de iyi tercihler arasında bulunuyor. Karbonhidratların yanı sıra öğünlerde dikkat edilmesi gereken diğer öğeler yağ ve protein olarak karşımıza çıkıyor. Çok yüksek protein içerikli diyetlerin yanı sıra daha ideal şekilde dengelenmiş proteinler ve bu proteinlere eşlik eden doğru yağlar PKOS tedavisinde daha etkili oluyor. Örneğin haftada 2 kez yağlı balık tüketimi, kefir ve yoğurt gibi fermente süt ürünlerinin öğünlere eklenmesi, salatalara zeytinyağı veya haşlanmış kurubaklagil eklenmesi tercih edilebilir adımlardan oluyor.
VİTAMİN VE MİNERAL
PKOS tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar vitamin ve mineral emilimini etkileyerek eksikliklere neden olabilmekte. Bunları başında özellikle B grubu ve C vitaminleri, çinko, folikasit, magnezyum ve selenyum bulunuyor. Eksikliği görülen öğelerin beslenme veya takviye ile yerine konulması da hastalığın seyrinde önemli olan noktalardan.