Yağışlı havaların ardından birçok kişi, açık camdan içeri dolan o ferah ve iç açıcı havayı iç çekerek karşılar. Peki, bu güzel koku nasıl oluşuyor? İşte merak ettiğiniz tüm detaylar…
PETRİKOR NEDİR?
Petrikor, yağmur damlalarının kuru toprak yüzeyine düşmesiyle ortaya çıkan hoş kokuya denir. Bu terim, Yunanca "taş/kaya" anlamına gelen πέτρα ve Yunan mitolojisinde tanrıların damarlarından akan sıvıyı ifade eden ἰχώρ kelimelerinden türetilmiştir. Bu terim, yağmurun toprağa düşmesiyle oluşan o topraksı kokuya işaret eder.
PETRİKORUN KİMYASAL YAPISI
Yağmur, toprakla buluştuğunda kimyasal bir karışım oluşturur ve bu karışıma petrikor (petrichor) denir. Özellikle bu kokunun kaynağı, toprakta yaşayan Actinomycetes grubundaki Streptomyces bakterileridir. Bu bakteriler, metabolik faaliyetleri sonucu “Geosmin” adı verilen bir bileşen salgılar.
GEOSMİN: PETRİKORDA ANAHTAR ROL
Geosmin, kolayca buharlaşabilen bir alkoldür ve havada çözünerek aerosol (hava çözeltisi) meydana getirir. Bu aerosol, yağmur sonrası algıladığımız o eşsiz kokunun temel kaynağıdır. İnsanlar bu bileşiği doğal olarak hoş bulurlar, çünkü atalarımız ormanlarda yaşarken bu kokuya sıkça maruz kalmışlardır.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR
2015 yılında MIT (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü) araştırmacıları, geosmin moleküllerinin topraktan burnumuza nasıl ulaştığını incelemek için son teknolojilerden yararlandılar. Araştırmada, toprak üzerine düşen yağmur damlalarının yüksek hızda görüntüleri kaydedilerek, mikro damlacıkların oluşumu gözlemlendi.
KOKUNUN ÇEKİCİLİĞİ
Yağmur sonrası oluşan bu koku, evrimsel tarihimizle de bağlantılıdır. Atalarımızın ormanlarda yaşadığı dönemlerde, bu kokuya maruz kalmış olmaları ve benzer kimyasallara sahip canlılarla etkileşimde bulunmuş olmaları, bu hoş duyguya evrimsel bir yakınlık duymamızın nedenini açıklıyor.
