Multipl skleroz (MS) hastalığı, etkisini merkezi sinir sistemi üzerinde gösteren ve ataklarla seyreden kronik sinir sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemimiz, vücudumuzu dışarıya karşı korurken kendi hücrelerini tanıyan bellek hücrelerine sahiptir.
Ancak bilinmeyen bir nedenden dolayı sistem bozulduğunda, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine - özellikle de beyin ve omurilikteki nöral hücrelere karşı saldırı düzenler. Beynimizin nöral hücrelerimiz aracılığıyla vücudumuza gönderdiği motor sinyaller sayesinde hareket ve koordinasyon becerimizi koruruz. Nöral iletimi sağlayan ve sinir hücrelerini koruyup görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olan, sinir hücrelerinin etrafını kaplayan materyale miyelin kılıfı adı verilir. Bozulan bağışıklık sistemimiz miyelin kılıflarına saldırdığında ‘plak’ adı verilen hasarlı bölgeler oluşur. Bunun sonucunda yürüme, konuşma, görme gibi eylemlerde bozulmalar olabilir, bunlara MS atakları denir.
Nasıl bir seyir izler?
Merkezi sinir sistemi beyin, beyincik, beyin sapı ve omurilikten oluşur. MS hastalığı, beynin birden çok yerinde görülmesinden ve hasar gören dokularda meydana gelen sertleşmeden dolayı multiple skleroz olarak anlandırılır. MS hastalarında zarar gören sinir hücrelerine ait akson ve miyelin tabakası beynin farklı yerlerinde hasar görebilir ve sinirsel uyarıları düzgün iletemez. Sinir sisteminde meydana gelen hasara bağlı olarak duyularda, konuşmada, görmede, dengede ve yürümede sorunlar meydana gelebilir. Miyelin tabakası kendini yenileyen bir mekanizmaya sahiptir ve bu şekilde hastalar günlük yaşamına geri dönebilirler. Atak sıklığı 1 hafta, 3 ay, 1 yıl gibi farklı zaman aralıklarıyla görülebilir. Her MS hastası için atak süreleri farklıdır. Günümüzde ilaçlar, fizik tedavi ve diğer yöntemlerle ataklar önlenebilmekte, sayısı ve şiddeti azaltılabilmektedir. MS, hayatı tehdit eden bir hastalık değildir. Bazı hastalarda ilerleyen yaşlarda hareket ve bilişsel kayıplara rastlanabilir. Hastalığın kesin tedavisi olmasa da günümüzde tıptaki gelişmeler, erken tanı ve alınacak önlemler, yaşanan sıkıntıları azaltmaktadır. MS hastalığı, daha çok 20-40 yaşları arasındaki yetişkinlerde görülmektedir. Daha erken veya daha ileri yaşlarda görülme olasılığı oldukça azdır.
MS hastalığı (multiple skleroz), ataksız veya ataklar şeklinde seyredebilen bir hastalıktır. Hastalığa sahip hastaların yüzde 85’inde ataklı olarak seyredebilir. Bunlar; kol veya bacaklarda güçsüzlük, görmede bozukluk veya denge gibi sorunların 24 saat boyunca devam etmesi şeklinde ortaya çıkar. Önceden MS atağı geçirmiş bir hastanın, çok sıcak su ile duş alması, sıcak havaya maruz kalması ya da ateşli bir hastalık geçirmesi sonucunda atakları yeniden belirebilir. Bu durumda gerçekleşen ataklar yalancı atak olarak adlandırılmaktadır. Gerçek ataklar genellikle 24 saat boyunca hastalığın bulguları gözlemlenmektedir. Eğer tedavi edilmezse, atak süreleri 4 hafta ile 2 ay süresinde değişebiliyor. Hastalar daha önce bu tarz ataklarla karşılaşmadılarsa eğer ve bu ataklar 24 saat ve üzerinde sürüyorsa mutlaka en kısa sürede bir doktora başvurmaları önerilmektedir.