Karbon ayak izini nasıl düşürürüm?

   ‘Dünyaya sevgi ve saygıyla…’ derken Yuvam Dünya’nın hazırladığı İklim Dostu Yaşam Rehberi’nde belirtilen, karbon ayak izini nasıl düşürürüm başlığı altında; iklim dostu tüketim, iklim dostu ulaşım, iklim dostu ev, iklim dostu mutfak, iklim dostu bahçe, iklim dostu yaşam, iklim dostu ofis konularındaki öneriler bizlere ışık olacaktır.   Kurumsal karbon ayak izi: Kuruluşunuzun sera gazı emisyonlarını yönetmek ve azaltmak için ilk adım olarak faaliyetlerden veya ürünlerinden kaynaklanan emisyonların ne olduğunu anlamanız gerekmektedir. Karbon ayak izi azaltma işleminden önce karbon ayak izi hesaplaması yapılmalıdır. Karbon ayak izimizi hesaplamadan ne kadar azaltacağımızı da bilemeyiz. Ardından emisyon kaynakları incelenerek alternatif çözümler ile karbon ayak izi azaltılması mümkündür.   Karbon ayak izi nedir? Karbon ayak izi, Kyoto Protokolü tarafından belirlenmiş üretim, hizmet, işleme gibi faaliyetler sonucu oluşan sera gazlarının etkilerinin karbondioksit (CO2) cinsinden eşdeğerlerinin hesaplanması çalışmasıdır. Karbon ayak izi çalışmaları tedarik zinciri, üretimde verim artırma, kaynak ve enerji verimliliği sağlama ve pazarlama açısından fayda sağlamaktadır. Karbon ayak izi hesaplama ve raporlamaları ISO 14064-1 standardına uygun biçimde hazırlanır. Ürün karbon ayak izi: Bir ürünün ya da hizmetin yaşam döngüsü süresince, hammadde ve üretimden, kullanımı, geri dönüşümü veya yaşam sonuna kadar olan sera gazı emisyonlarının ölçülmesiyle hesaplanır. Karbon ayak izi faydaları? Karbon ayak izi çalışmaları hem firma ve kurumsal boyutta hem de ürün ve servis boyutunda hesaplanabilen çalışmalardır. Karbon ayak izi çalışmaları firmalara maliyet ve emisyon azalımı, strateji belirleme, hedef kitlenin beklentilerini sunma, marka imajı, hizmet kalitesi gibi birden fazla getirisi standardına uygun biçimde hazırlanır.   Karbon ayak izini düşürme usulleri aşağıda açıklanmıştır: İKLİM DOSTU TÜKETİM *İhtiyacından fazlasını almayarak daha bilinçli tüket. *Satın aldığın her ürünün üretimi için harcanan enerjiyi düşün. *Sahip olduklarını iyi kullan, ömrünü uzat. *Çabuk yıpranmayacak, kaliteli ve uzun ömürlü ürünler tercih et. *Kullanmadığın ürünleri, kullanabilecek kişilere ver. *Kullanmasan da vazgeçmediğin eşyaları kullanabileceğin bir forma dönüştür, yaratıcılığına güven. *Bir anlık heves değil, iyi düşünerek satın al. *Zamansız bir moda anlayışıyla zamana meydan okuyan parçalar seç. *Bir kez kullanacağın parçaları ödünç almayı veya kiralamayı seç. *Yerel üretim yapan markaları tercih et. *Sürdürülebilir üretim yapan, doğa dostu markalardan alışveriş yap. *İkinci el eşya pazarlarını ve paylaşım ağlarını destekleyerek karbon ayak izini azalt. *Dünyamızda artık tek kullanımlık plastiğe yer yok. *Kendi bardağını ve termosunu kullan. *Poşet yerine bez çanta veya sepet kullan. *Gerekmedikçe kağıt kullanma, gerekirse de israf etme.   İKLİM DOSTU ULAŞIM *Uçak ile seyahatin karbon ayak izi çok yüksek. Kara ulaşımını tercih et. *Aynı yöne giden insanlarla aynı aracı paylaşmak hem enerji hem de bütçe tasarrufu sağlar. *Bisiklet ve scootera binmek hem sana hem de dünyamıza iyi gelecektir. * Aracını daha yavaş ve verimli kullanmayı dene. Mümkünse elektrikli modelleri tercih et. *Yakın mesafeleri yürüyerek, uzun mesafeleri ise toplu taşımayla katedebilirsin. * Uçak seyahatlerinde karbon ayak izini azaltmak için; * Direkt uçuşları tercih et. * Transfer uçuşlar daha uzun sürdüğü için daha fazla karbon ayak izine sebep olur. * Genç uçak filoları olanları tercih et. Yeni uçakların karbon ayak izleri daha azdır. * Uçakta daha az yer kaplayan ekonomik sınıfı, tasarruf için değil, doğa için tercih et. *  Karbon ayak izi karşılığında çevre projelere yatırım yapan hava yollarını araştırarak karbon ofsetlemeyi dene.   İKLİM DOSTU EV *Kışın evi çok ısıtma. Radyatör ayarını veya kombinin ayarını yalnızca 1 derece düşürmek için bile enerji tüketimini %5-10 kadar azaltır. *Evin yalıtımına önem ver. Duvarlardan, çatıdan ve yerden ısının yarısı kaybolur. *Çift camlı pencereler taktır. *Enerji verimli ve çevreci ürünleri tercih et. *Klima kullanımını azalt. Vantilatör çok daha az enerji tüketir. *Işıkları gereksiz yere yakma. Enerji verimliliği yüksek ampulleri tercih et. *Elektrikli cihazları bekleme konumunda bırakma. Kullanılmayan cihazları tamamen kapat. *Çamaşırlarını tek seferde yıka ve ütüle. *Sebze ve meyve yıkama sularıyla bitkileri sula. *Eğer mümkünse yenilebilir kaynaklardan elektrik üreten bir enerji şirketine abone ol. *Haftalık alışverişini tek seferde yap. *Gerekmedikçe sıcak su kullanma *Diş fırçalarken, duş alırken ve tıraş olurken su kullanılmadığı zamanlarda musluğu kapat. *Sifona yerleştirilen pet şişe gibi bir ağırlık daha az su harcamanı sağlar. Bu, her birey için günde 8 litreye kadar su tasarrufu ve daha az karbon ayak izi anlamına gelir. *Duş başlığını daha az su püskürten bir modelle değiştir. *Kimyasallardan arınmış ekolojik ürünler kullan. *Geceleri perdeleri kapamak ısı kaybının %10’unu önler. Daha çok tasarruf için perde boyunu yere kadar uzatabilirsin. *Şarj edilebilir piller kullan.   İKLİM DOSTU BAHÇE     *Bahçede farklı türlerde bitki yetiştir. Yabani türleri dene. *Permakültür sebze ve meyve üret. *Çim yerine diğer toprak örtücüleri kullan. *Kimyasal ilaç ve pestisit kullanma. *Sonbaharda dökülen kuru yapraklarla ‘yaprak kompostu’ yap. *Yağmur suyunu depolayarak bahçe sulamada kullan.   İKLİM DOSTU YAŞAM *Bilinçli alışveriş yap. *Asansör yerine merdiven tercih edin. *Su matarası ve termos kullan. *Ağaç dik. *E-Faturaya geç. *Yeşil alanları koru ve artırmaya çabala. *Çevre temizliğine dikkat et. *Sade yaşa. İhtiyaçlarını ve yaşam tarzını sorgula. *Doğada daha çok zaman geçir. Bu hem bedenine hem de ruhuna iyi gelecek. *Bir problemi çözmenin ilk adımı onu anlamak ve kabul etmektir. *İklim krizi üzerine çalışan dernek ve vakıflara destek ol.   İKLİM DOSTU MUTFAK *Et ürünlerinin tüketimini azalt, daha çok sebze ürünü tüket. *Şişelenmiş su yerine filtre sistemlerini tercih et. *Kendi bölgenizde yetişen meyve ve sebzeleri tercih et ve mümkünse kendi meyve ve sebzelerini yetiştir. *Mevsim dışında tüketilen her ürünün üretilmesi için doğal olmayan yollarla, gereğinden fazla enerji kullanıldığını bil. *Ekolojik, organik ve yerel çiftçi pazarlarını tercih et. Üreticiler ile doğrudan iletişim kur. *Mutfak atıklarını komposta dönüştürerek besin ögeleri bakımından zengin bu toprağı bahçende kullanabilirsin. *Porsiyonların yiyebileceğin kadar olsun. Gıda israfı yapmamak çok önemli. *Mükemmel görünmeyen sebze ve meyvelere şans ver. *Gıdayı alınan sırayla tüket. Bozulmasına izin verme. *Meyveleri bozulmadan tüketmeye çalış. *Pörsümüş sebzelerden ümidini kesme, soğuk su ile sorun çözülebilir. *Üretilen gıdanın üçte biri çöpe atılıyor. Artan yiyecekleri nasıl değerlendireceğini düşün. *Restoranlarda bitiremediğin yiyecekleri yanına al ve başka bir öğün için değerlendir. *Bulaşık makinesini çalıştırmadan önce tam doldurduğundan emin ol. Bulaşık makinesi, elde yıkamaya göre yılda 20 bin litre su tasarrufu sağlar. *Doğada çözünen poşet, torba, pişirme kağıdı ve streç film kullan. %100 çözünme özelliğine sahip doğal çöp torbalarını tuvalet ve mutfak gibi ortak kullanım alanlarında kullanın.   İKLİM DOSTU OFİS *Ofis içinde tasarruflu aydınlatma ürünleri kullanın ve gereksiz yanan ışıkları kapatın. *Enerji verimliliği yüksek ofis cihazlarını tercih edin. *Tuvalet ve mutfak gibi ortak kullanım alanlarında fazla tüketimi önlemek için sensörlü aletler kullanın. *Çalışma ortamını havalandırmak ve serinletmek için klima yerine kapı ve pencere kullanın. *Şirket arabaları ve servisleri için daha az yakıt kullanan araçları ve seyahatlerde daha kısa rotaları tercih edin. *Seyahat gerektiren toplantıları mümkünse online olarak yapın. Günlük hayatımız da dijital ayak izine bağlı emisyonları azaltmak için; *E-posta kutunuzu sürekli temizleyerek depolamayı azaltabilirsiniz. *E-postalarınızı “tümüyle yanıtla” şeklinde cevaplamayı sınırlayabilirsiniz. *İş yerinde e-posta atarken gereksiz Cc ve BCC’lerden kaçınabilirsiniz. *Bilgisayar uyku modunda olduğunda da enerji harcamaya devam ettiği için, kullanmadığınızda bilgisayarınızı kapatabilirsiniz. *Youtube gibi platformlar üzerinden kesintisiz video izlemektense daha az enerji tüketimi için videoyu indirebilir veya daha düşük çözünürlükte izleyebilirsiniz. *İnstagram’ın içinde her kaybolduğunuzda bunun sadece vücudunuza ve ruhunuza değil, doğaya da zararlı olduğunu kendinize hatırlatabilirsiniz. *Google yerine Ecosia kullanabilirsiniz. *Otomatik video oynatmayı engelleyebilirsiniz. *Ekran parlaklığını azaltabilirsiniz. *Elektronik atıklarınızı azaltabilirsiniz. Bunun için ürün bozulduğunda yeniden almak yerine tamir yöntemine başvurabilirsiniz. *Online görüşmelerde gerekmedikçe kameranızı açmayabilirsiniz.