Türkiye’nin AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin kapsamlı bir şekilde ele alındığı Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu SER Akademi tarafından yayımlandı. Raporda, Türkiye’deki AR-GE çalışmalarına dair önemli veriler ve sektörlerin gelişim süreçleri detaylandırıldı. Akademinin Genel Müdürü Ömer Özdinç, hazırladıkları raporun, ulusal ve uluslararası verilerden derlenen sonuçlarla oluşturulduğunu belirtti. Özdinç, raporun her yıl Türkiye’deki AR-GE faaliyetlerinin genel durumunu gözler önüne serdiğini ifade etti.
Yüksek Teknoloji ve Yazılım Sektöründe Hızlı Büyüme
Özdinç, özellikle yüksek teknoloji ve yazılım sektörlerindeki hızlı yükselişe dikkat çekti. Bu alanlarda özel sektörün daha fazla katma değer üretmeye başladığına vurgu yapan Özdinç, yine de bu sektörlerde kat edilecek çok yol olduğunu belirtti. Türkiye’nin Ar-Ge alanındaki başarısının, bu sektörlerin hızla büyümesiyle artacağı öngörülüyor.
AR-GE Çalışan Sayısında Artış, Kamu Sektöründe Düşüş
Raporda dikkat çeken bir diğer veri de Türkiye’deki AR-GE çalışanlarının sayısının 2023 itibarıyla 400 bine yaklaşmasıydı. Ancak, özel sektördeki AR-GE çalışanlarının sayısı yüzde 8,8 oranında artarak 207 bine ulaşırken, kamu sektöründeki araştırmacı sayısının yüzde 7 oranında bir azalma gösterdiği ifade edildi. İmalat sektörü içinde ise havacılık alanında en büyük artış görüldü ve bu sektör, "Türk inovasyon sisteminin parlayan yıldızı" olarak tanımlandı.
Savunma Sanayisinin Kamu AR-GE Harcamalarındaki Payı Artışta
Ömer Özdinç, kamuda AR-GE yatırımlarının yüzde 167 oranında artırıldığını belirtti. Özellikle savunma sanayisi, kamu AR-GE harcamalarının içindeki payını en fazla artıran sektör oldu. Savunma sanayisinin payı, yüzde 43'e ulaşarak bu alandaki yatırımların ne denli önemli hale geldiğini ortaya koydu. Özdinç, savunma sanayisini takiben tarım ve yer yüzünün keşfi alanlarının da bu kategoride dikkat çeken diğer sektörler olduğunu vurguladı.
Yükseköğretim Harcamalarında Düşük Artış
Raporda dikkat çeken bir diğer husus ise yükseköğretim harcamalarının artışının, kamu ve ticari kesimlere kıyasla daha düşük kalmasıydı. Özdinç, bu durumun gelecekteki gelişmelere etki edebileceğini belirtti.
Bölgesel Dağılımda Batı Anadolu Öne Çıkıyor
AR-GE harcamalarının bölgesel dağılımında Batı Anadolu, özellikle Ankara ve Konya illerinin ön plana çıktığı bildirildi. Bu bölgelerde yapılan AR-GE harcamalarının İstanbul ile arasındaki farkı açtığı belirtildi. Bu gelişme, bölgesel farklılıkların giderilmesi adına atılan önemli adımları işaret ediyor.
AR-GE Harcamaları GSYH İçindeki Payını Artırıyor
Raporda Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYH) içindeki AR-GE harcamalarının oranının arttığına dikkat çekildi. AR-GE harcamaları, yüzde 90 oranında bir artış göstererek GSYH içindeki oranını yüzde 1,42'ye yükseldi. Türkiye, OECD ülkeleri arasında bu oranla 28. sırada yer aldı. Ancak 5 yıllık artış göz önünde bulundurulduğunda Türkiye, bu sıralamada 21. sıraya yükseldi.
Teknoparklardaki Büyüme Hızlı
Ömer Özdinç, teknoparklarda faaliyet gösteren firma sayısının 10 bini geçtiğini ve bu bölgelerdeki istihdamın 100 bin kişiye ulaştığını bildirdi. Teknoparklardaki ihracatın yıllık yüzde 67 oranında artarak 2 milyar dolara yükseldiği belirtildi. Bu durum, Türkiye’nin küresel inovasyon ekosisteminde önemli bir yer edinmeye başladığını gösteriyor.
Yüksek Teknoloji ve Yazılım Sektöründe KOBİ'lerin Rolü
Özdinç, yüksek teknoloji sektöründe firma sayısının yüzde 8 oranında arttığını, ancak cironun dolar bazında yüzde 7 düştüğünü ifade etti. Özellikle yazılım sektöründe KOBİ'lerin büyük bir rol üstlendiği ve bu firmaların sektördeki toplam gelirin yüzde 63’ünü, istihdamın ise yüzde 76’sını oluşturduğu aktarıldı. Mikro KOBİ’lerin ise sektörün ciro üretiminde önemli bir yer tutması dikkat çekti. Yüksek teknoloji sektörlerinde ise KOBİ'lerin payı daha düşük olmasına rağmen, yine de önemli bir kısmı sektördeki çalışanları istihdam ediyor.
Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'nde Yükselişi
Ömer Özdinç, Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki sıralamasının yükseldiğine dikkat çekti. Bu yükselişin, Türkiye’deki AR-GE ve inovasyon sistemindeki yapısal dönüşümün başarılı bir şekilde ilerlediğini gösterdiğini belirtti. Bu ilerleme, özellikle yüksek teknoloji sektöründe kaydedilen büyümeyle birlikte güçlendi.
Bu rapor, Türkiye’nin AR-GE alanındaki gelişim sürecini, sektörel bazda yaptığı yatırımları ve bölgesel farkları kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor. Gelecekte, bu yatırımların ülkenin inovasyon kapasitesini daha da artırması bekleniyor.
