Rusya'nın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği küresel çaplı askeri tatbikatlar, geniş bir güç gösterisi olarak değerlendirilirken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'nın yanındaki ülke olarak sadece Çin'i işaret etti.
Putin, tatbikatların açılış konuşmasında, Moskova'nın yaklaşık 90.000 asker ve 500'den fazla gemi ile uçağın mobilize edildiği bu büyük ölçekli tatbikatları 15 "dost" ülkenin gözlemleyeceğini açıkladı. Ancak, sadece Çin'in Rusya ile birlikte tatbikatlara katılacağını belirtti.
Putin, "Dost ülkelerimizle iş birliğini güçlendirmeye özel önem veriyoruz. Bu, dünya genelinde artan jeopolitik gerilimler karşısında özellikle önemlidir" şeklinde konuştu.
“Ocean-2024” adı verilen yedi gün süren tatbikatlar, Çin ve Rusya arasındaki son dönemdeki askeri egzersizler ve ortak devriyelerin en yenisi olarak öne çıkıyor. Bu tatbikatlar, Putin ve Çinli lider Xi Jinping'in askeri iş birliğini güçlendirme sözü verdikleri bir dönemde gerçekleşti.
Washington'da endişe yarattı
Çin, Ocean-2024 tatbikatları için birkaç savaş gemisi ve 15 uçak gönderdi. Ayrıca, bu ay Çin ve Rusya, Japonya yakınlarındaki sularda ortak deniz tatbikatları gerçekleştirdi ve Kuzey Pasifik'te beşinci ortak deniz devriyesini düzenledi.
Bu tatbikatlar, Alaska yakınlarında ABD ve Kanada'nın Rus ve Çin bombardıman uçaklarını ilk kez birlikte engellemesinin ve Güney Çin Denizi'nde gerilimin artmasının ardından geldi. Bu koordinasyon, Washington'da endişe yarattı. ABD, Çin'in Rusya'nın savunma sektörüne çift kullanımlı ihracatlarla destek verdiğini iddia etti, ancak Pekin bu suçlamaları reddederek çatışmada tarafsızlık iddiasını sürdürüyor.
İki nükleer güç birleşecek mi?
Ukrayna'daki savaş devam ederken ve Putin, NATO liderlerine Kiev'in uzun menzilli batı yapımı füzeleri kullanma kısıtlamalarının kaldırılmasının savaş eylemi olarak değerlendirileceğini söyledi. Rusya-Çin askeri tatbikatları, on yılı aşkın süredir artan askeri koordinasyonun bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Ancak, Rusya'nın Ukrayna'daki savaş, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki saldırganlığı ve Tayvan'a yönelik iddiaları gibi küresel gerilimlerin arttığı bir dönemde, Moskova ve Pekin'in birbirlerini güç projeksiyonunda kilit ortaklar olarak gördüklerini vurguluyor. Ortak tatbikatlar, iki nükleer güç olan bu ülkelerin, gelecekteki potansiyel bir çatışmada birlikte hareket edip edemeyeceği sorusunu da gündeme getiriyor.
“NATO Müttefikleri kadar uyumlu değiller”
Çin lideri Xi Jinping, 16 Mayıs'ta Pekin'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i resmi bir ziyarette ağırlamıştı. İki dev komşu arasındaki ilişki, geçmişteki düşmanlıkların ardından yıllar içinde güçlü bir silah ticareti ve artan askeri koordinasyon ile değişti.
2014 ile 2023 yılları arasında iki ülkenin askeri tatbikatları ve ortak devriyeleri yılda en az dört kez gerçekleştirilirken, bu yılın Temmuz ayına kadar yedi etkinlik düzenlendi. Ağustos ve Eylül aylarındaki tatbikatlarla bu sayı on bire çıktı.
Tatbikatlar ve devriyeler, giderek daha karmaşık hale gelmiş durumda ve daha geniş coğrafi bölgelerde gerçekleştiriliyor. Örneğin, bu yıl Temmuz ayında Çin ve Rus uçakları Alaska yakınlarında ortak hava devriyesi gerçekleştirdi.
Alexander Korolev, "Onlar NATO müttefikleri kadar uyumlu değiller, ancak stratejik ortaklıklarını geliştirmekte ve pekiştirmekte oldukları kesin," diyor.