Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, enerji tarihinin kömür ve petrol çağlarını geride bıraktığını, şimdi hızla elektrik çağına ilerlediğimizi belirtti. Bu yeni çağ, gelecekteki küresel enerji sistemini şekillendirecek ve temiz elektrik kaynaklarına dayalı olacak.
Küresel elektrik talebinin ve temiz enerji teknolojilerinin hızla büyümesi, dünyanın elektrik çağına girdiğini gösteriyor. IEA’nın yayımladığı Dünya Enerji Görünümü (WEO) raporu, artan jeopolitik belirsizlikler ve iklim değişikliğinin enerji güvenliğine etkilerini inceliyor. Rapor, mevcut jeopolitik gerginliklerin enerji güvenliği ve sera gazı emisyonlarını azaltma çabalarına ciddi riskler oluşturduğunu vurguluyor.
Jeopolitik gerginlikler, küresel enerji sistemindeki kırılganlıkları ortaya çıkararak temiz enerjiye geçişin hızlandırılması gerektiğini gösteriyor. Rapora göre, mevcut politikalarla 2030'dan önce düşük emisyonlu enerji kaynaklarının dünya elektrik talebinin yarısından fazlasını karşılaması bekleniyor. Bu arada, kömür, petrol ve doğal gaz talebinin 2030 itibarıyla zirve yapması ve sonrasında düşmesi öngörülüyor.
Dünya Elektrik Talebine "Her Yıl Bir Japonya" Eklenecek
Son 10 yılda küresel elektrik talebi, enerji talebinin iki katı oranında büyüdü. Bu süreçte, dünya elektrik talebine her yıl Japonya'nın talebine eşdeğer bir artış gözlemleniyor. Temiz enerjinin büyümesi için elektrik şebekeleri ve depolama alanında yatırımların hızla artması gerekiyor.
IEA, mevcut politikaların, küresel karbondioksit emisyonlarının yakın zamanda zirve yapmasını sağlayabileceğini ancak bu düşüşün yeterince keskin olmaması durumunda, 2100'e kadar sıcaklık artışının 2,4 dereceyi aşma riski taşıdığını belirtiyor.
Birol, 2025 itibarıyla jeopolitik gerginliklerin seyrine bağlı olarak daha yüksek petrol ve doğal gaz arzının bulunabileceğini ifade etti. Bu durum, fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı yaratacak ve tüketicilere rahatlama sağlayacaktır. Temiz enerji dönüşümüne yatırımların artırılması ve fosil yakıt sübvansiyonlarının kaldırılması gerektiğinin altını çizdi.
Gelecek Enerji Sistemi
Birol, "Şimdi herkes, gelecekteki küresel enerji sisteminin elektriğe dayalı olduğunu görüyor. Hızla elektrik çağında ilerliyoruz" dedi. Çin'in enerji dönüşümündeki etkisine de dikkat çekerek, elektrikli araç satışlarının artmasının petrol talebine meydan okuduğunu belirtti.
IEA Baş Enerji Ekonomisti Tim Gould, geleneksel petrol ve gaz arzını etkileyen risklerin enerji güvenliği için hala kritik olduğunu vurguladı. Elektriğin modern yaşamın merkezinde yer alması ve yapay zekanın artan kullanımıyla birlikte veri merkezlerinin enerji talebinde yükseliş yaşandığını ifade etti.
Gould, "Gelecekte enerji sisteminin ana göstergesi, elektrik faturamız olacak" diyerek, petrol fiyatlarının yanı sıra kilovatsaat başına elektrik maliyetinin öneminin artacağını belirtti.
Ulaşım sektöründeki elektrifikasyonun yavaş ilerlediğini, ancak Çin'de yeni araç satışlarının yarısının elektrikli olduğunu söyledi. Demir, çelik ve çimento gibi sektörlerde de elektrifikasyonun hızlanması için yeni teknolojilere ihtiyaç duyulacağını vurguladı.