Didar DEMİRCİ/EGE TELGRAF- Bankalararası Kart Merkezi nisan verilerine göre kartla yapılan ödeme işlemleri geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 107 arttı. Bu artışla sadece nisan ayında kartlarla 1 trilyon 127,8 milyar lira harcama yapıldı. Adalet İstatistikleri 2023 Raporu’nda da 16 milyon icra ve iflas kararı verildiği açıklandı. İki ayrı raporu değerlendiren ekonomist Bülent Toptaş, kredi kartları ile olan harcamaların artmasının ve 16 milyon icra ve iflas kararının açıklanmasının temelinde enflasyon ve enflasyonla mücadele olduğunu aktardı.
ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ
Kartla yapılan harcamaların artmasındaki en önemli sebebin enflasyon olduğunun altını çizen Toptaş, “Kartlı harcamalarda artışın büyük bir kısmı enflasyondan kaynaklanıyor. Biliyorsunuz, Türkiye’de enflasyon yüzde 70 civarında, önümüzdeki ay yüzde 70’i de aşması bekleniyor. Yani geçen yıl 100 liraya alınan bir mal bu yıl 170 lira. Enflasyona tarafından yaratılan artışlar doğrudan kart ödemeleri toplamlarına yansıyor. Diğer yandan, kartlı harcamaların içinde günlük tüketime yönelik mal ve hizmet ödemelerinin rolü çok fazla. Bunlardaki enflasyon oranı ise genel enflasyon oranının daha da üzerinde. Diğer taraftan satın alma gücünün daralması ile kredi kartlarına yüklenme eğilimi de artıyor, enflasyon arttıkça ihtiyaçtan fazla satın alma eğilimi de güçleniyor. Bütün bu faktörler kart harcamalarında büyük artışlara yol açıyor” diye konuştu.
ERİŞİM ZORLAŞIYOR
Enflasyonla mücadele kapsamında alınan kararlarla finansmana ulaşamayan firmaların, konkordato ilan etmesi ve icralık olmasının normal olduğunu belirten Toptaş, “Enflasyonla mücadele sertleşip faiz oranı yükseldikçe ve piyasadaki para miktarı kısıtlandıkça bireyler ve şirketler için finans kaynaklarına erişim zorlaşıyor, sıkışık durumdaki bireylerin ve firmaların mali dengeleri bozuluyor. Bu durumda icra ve iflasların sayılarını artırıyor. Enflasyon aşağıya çekildikçe icra ve iflasların daha da arttığını görebiliriz. Bu, antienflasyonist reçetelerin yan tesirlerindendir. Bu nedenle enflasyonla mücadelede yavaş hareket etmek tercih ediliyor ve aniden frene basılmıyor. Bireylerin ve firmaların aşamalı olarak finansal durumlarını uyumlaştırmaları arzulanıyor. Ama yine de icra ve iflaslarda artış kaçınılmaz oluyor” diye konuştu.
ZİNCİRLEME SİRKÜLASYON
İcra dosyası sayısının artma nedeni olarak avukat İbrahim Özdemir de enflasyonu işaret etti. Özdemir, “İcra dosyalarının sayılarının artmasının sebebi belli! Enflasyon. İnsanların gelirlerinin artmaması, giderlerinin artması. Kredi kartının çok acı bir şekilde kullanılması. İnsanlara gelirlerinin 5-6 katı limitli kredi kartı verilmesi. Bankaların faiz oranlarının yüksek olması. Alacaklı yönünden dosyaların tahsil edilememesi. Alacaklıların alacağını tahsil edemiyor olması. Karşı tarafta üzerine kayıtlı mal varlığı ya da banka hesaplarında para olmadığı için zincirleme bir sirkülasyon bu. İcra dosyalarının artmasının sebebi enflasyonist ortam, alım gücünün düşmesi, insanların harcama kalemlerinin çok yüksek olması gibi sebepler” dedi. İcra dosyalarının artmasındaki bir başka sebebin de Adalet Bakanlığı’ndaki personel sayısının yetersizliği olduğunu seyleyen Özdemir, “Adalet Bakanlı’ğının personel sayısı yeterli değil. Dosyalarda kapasitelerinin altında memur var. Onlara da yetişemiyorlar. Onlar için de zorluk bu” değerlendirmesinde bulundu.