İç Anadolu havzasında son yıllarda yer altı sularının kontrolsüz kullanımından kaynaklanan obrukların sayısı hızla artıyor. Yapılan son araştırmalara göre, bölgedeki obruk sayısının 3 bine yaklaştığı bildirildi. Obrukların oluşumunu tetikleyen başlıca etkenlerin yer altı su seviyesinin düşmesi ve toprağın çökmesi olduğu ifade ediliyor.
Su Kullanımı ve Kuraklık Obrukları Artırıyor
Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, İç Anadolu Bölgesi'nde özellikle Konya Ovası ve çevresindeki ilçelerde obrukların sayısının sürekli arttığını belirtti. Arık, “Bölgede obruk etkinliği ve sayıca artış devam ediyor. Obruklar genellikle örtü çökmesi şeklinde meydana geliyor ve tarımsal alanlarda ya da yerleşim alanlarına yakın bölgelerde oluşuyor. Şu anda AFAD’ın Afet Riski Sisteminde kayıtlı 605 obruğa bu yıl 10 ila 15 obruk daha eklendi. Ancak bu sayı sığ derinlikli obruklarla birlikte 3 bini buluyor” şeklinde konuştu.
Yer Altı Suyu Seviyesi ve Kuraklık Sorunu
Prof. Dr. Arık, bölgenin su kaynaklarının yağışlara bağlı olduğunu ve son yıllarda özellikle 2019'dan itibaren yağışların yetersiz kaldığını belirtti. “Kış yağışları ve kar yağışları yok denecek kadar az. Bu durum, havzadaki yer altı kaynaklarının beslenmemesine ve yer altı su seviyesinin düşmesine neden oluyor. Su talebi ise hem tarım hem de hayvancılık için artıyor. Yer altı suyu seviyesi giderek düşüyor ve bu da obrukların oluşumunu artırıyor” dedi.
Oluşan Obrukların Belirtileri ve Önlemler
Prof. Dr. Arık, obruk oluşumunun önceden bazı işaretlerle kendini gösterdiğini belirtti. “Arazi üzerinde çukurluklar, su birikintileri, çatlaklar ve delikler oluştuğunda obrukların meydana geldiğini anlayabiliriz. Ayrıca yer altından gelen gürültüler, suyun bulanıklaşması gibi belirtiler de obruk oluşumunu işaret eder” şeklinde uyardı.
Mühendislik Hizmetlerinin Önemi ve Vatandaşlara Tavsiyeler
Arık, obrukların vatandaşlar tarafından basit yöntemlerle doldurulmasının etkili bir çözüm olmadığını vurguladı. “Obruklar mühendislik hizmetleri ile iyileştirilmelidir. Sıkışma, dolgular ve enjeksiyon yöntemleri gibi teknik çözümler kullanılmalıdır. Vatandaşlar, bu konuda uzmanlardan yardım almalı ve kendi başlarına müdahalede bulunmamalıdır” dedi.
İç Anadolu’daki obrukların artışının önüne geçmek için yer altı su kullanımı konusunda daha dikkatli olunması gerektiğini belirten Prof. Dr. Arık, su tüketiminin daha sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi gerektiğini ifade etti. Bu konuda hem tarım hem de bireysel tüketimin dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.