TUSAŞ tarafından geliştirilmekte olan, Türkiye’nin ilk jet motorlu eğitim uçağı HÜRJET için kritik öneme sahip bir sorun çözüldü. Halihazırda test uçuşlarına devam eden HÜRJET, bilindiği üzere GE Aerospace’e ait F404 motorlarını kullanıyordu. Şimdi ise seri üretim planları öncesinde motor konusunda soru işaretleri çözüldü. GE Aerospace, TEİ ve TUSAŞ ile HÜRJET özelinde mutabakat zaptı imzalandığını duyurdu.
HÜRJET’in motor sorunu çözüldü
Yapılan açıklamada GE Aerospace'in F404 motorunun yeni HÜRJET uçak varyantlarına entegrasyonunu değerlendirmek ve bu konuda işbirliği yapmak üzere TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) ile anlaşma imzalandığı belirtildi. Üç şirket arasında daha önce yapılan anlaşmayla F404 motoru, Türk Hava Kuvvetleri'nin şu anda kalifikasyon sürecinde olan HÜRJET eğitim jetine başarıyla dahil edilmişti. TUSAŞ CEO’su Dr. Mehmet Demiroğlu, yaptığı açıklamada "Bu uçak, modern aviyonikler ve yüksek performans özelliklerinin yanı sıra tek motorlu, tandem koltuklu bir konfigürasyonda mükemmel performans sunarak modern pilot eğitiminde kritik bir rolü yerine getiriyor. Bu Mutabakat Zaptı'nın tüm taraflara başarı getireceğine inanıyoruz” dedi.
Öte yandan anlaşma kapsamında üç şirket, HÜRJET programının yeni varyantlarının uçuş testleri konusunda işbirliğini sürdürme ve GE Aerospace'in Savunma ve Sistemler iş kolundaki diğer motor ve sistem ürünlerinin uygulamalarını keşfetme konusunda da anlaştı. Bu yeni varyantlar ve potansiyel yeni müşteriler için taraflar, F404 motorlarının montaj, denetim ve testlerini Türkiye'de gerçekleştirmeyi planlıyor. Bu süreçler ise GE Aerospace ve TUSAŞ’ın ortak girişimi TEI tarafından yürütülecek. TEI ayrıca HÜRJET’in Türkiye ve yurtdışı müşterileri için motor bakım, onarım ve revizyon hizmetlerini sağlayacak. Ek olarak anlaşmaya göre TEI, HÜRJET dışındaki platformlar için küresel F404 son kullanıcılarına da hizmet verecek.
Özetlemek gerekirse:
GE Aerospace F404 turbofan motorları HÜRJET programının yeni varyantlarına entegre edilecek
TEI, F404 motorlarını monte edecek, inceleyecek, test edecek ve MRO hizmetleri sağlayacak
Bununla birlikte anlaşmanın tüm detayları halka açıklanmadı. Dolayısıyla anlaşmanın, TUSAŞ ve TEI’nin Hürjet’i eğitim uçağından hafif taarruz uçağına dönüştürme (farklı varyantlar ile) planlarını kapsayıp kapsamadığı net değil.
Ayrıca F404 motorları oldukça bilindik ve çok sayıda kullanıcısı olan bir motor. Motor, F-117 Nighthawk, F/A-18 Hornet, F-20 Tigershark ve T-50 Golden Eagle gibi uçaklarda kullanılıyor. TUSAŞ ise HÜRJET’in testlerine devam ediyor. İlk kez geçen yıl 25 Nisan’da uçan uçak, son olarak 0,9 Mach hıza ulaşmayı başarmıştı. Firma, program kapsamında HÜRJET’te 300 adet üretim yapmayı hedefliyor. Ayrıca HÜRJET’in TCG Anadolu gibi gemilere inebilecek bir versiyona sahip olacağı da doğrulanmıştı. TUSAŞ ve TEI aynı zamanda HÜRJET, Kızılelma, Anka 3 gibi platformlarda kullanılmaz üzere TF-6000 ve TF-10000 motorlarını da geliştiriyor.
HÜRJET'in Teknik Özellikleri
Uzunluk: 13,6 m / 44,6 ft
Kanat açıklığı: 9,5 m / 31 ft
Yükseklik: 5,1 m / 16,7 ft
Kanat Alanı: 35 m2 / 270 ft2
İtki: 17.600 lb
Servis Tavanı: 13.716 m / 45.000 ft
Tırmanma Oranı: 39.000 fpm
Menzil: 2222 km / 1200 nm
Yük Kapasitesi: 2721 kg / 6000 lbs
Azami Hız: 1,4 Mach
G Limitleri: +8g / -3g
Hürjet'in Öne Çıkan Yetenekleri
Yüksek AoA kontrolü
Baş Üstü (Head-up) Göstergesi (HUD)
Kaska Monteli Gösterge (Koşullu)
Tam Otorite, Dijital Kontrollü Uçuş Sistemi
Gelişmiş İnsan Makine Arayüzü, F-35 ve MMU için Asgari Alışma Zamanı
Intra & Inter Veri Linki
Gece Görüşüne Uyumlu (AJT, LIFT)
Havada Yakıt İkmali (AJT için Kuru, LCA için Sıvı)
Rahat İdare
Gömülü Taktik Eğitimi ve Canlı Sanal Yapıcı Eğitim Sistemleri
Otonom Operasyonlar için APU
Hava-Hava, Hava-Yer Atış Kabiliyeti
