Gönüllü, karşılığında hiçbir beklentisi, karşılık ya da çıkar talebi olmadan bir işi kendiliğinden üstlenen kişiyi ifade ediyor. Toplumumuzda karşılık beklemeden iş yapmayanları ifade eden birçok özlü söz bulunuyor.
Toplumsal dayanışmada son yıllarda artan faaliyetleri saymazsak gönülden iş yapan, fayda üretmek için karşılıksız harekete geçenlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor maalesef.
Charities Aid Foundation (CAF) tarafından yayınlanan Dünya Bağışçılık Endeksi’ne göre, dünya genelinde gönüllülük oranları batılı ülkelerden doğuya doğru gittikçe dramatik bir şekilde düşüş gösteriyor.
CAF 2022 raporunda toplumda gönüllü faaliyetlere katılma oranı Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, Birleşik Krallık, Fransa, Belçika gibi ülkelerde yüzde 20’lere ulaşırken Türkiye’de bu rakam yalnızda yüzde 1,7.
Araştırmaya katılan 55 ülke içerisinde Türkiye’nin sıralaması ise sürpriz olmayacak şekilde 55.
Türkiye ile ilgili bir başka veri de UNDP’den. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Birleşmiş Milletler Gönüllüleri (UNV) Türkiye Programı tarafından 2013 yılında yayınlanan bir rapora göre, Türkiye, 145 ülkenin yer aldığı Dünya Bağış Endeksi’nde 137. sırada yer aldı.
Türk halkının gönüllülükle ilgili en önemli farkındalığı bu süreci yalnızca bağışa indirgemiş olması. Raporda Türk halkının yüzde 10’u gönüllü olarak parasal bağış yaptığını belirtirken, sadece yüzde 4’ü gönüllü faaliyetlere katıldığını ifade ediyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin 2019 yılında gerçekleştirdiği ‘Türkiye’de Gönüllülük Araştırması’na katılan 1016 gönüllünün yüzde 33’ü 15-24 yaş aralığında yer alıyor.Bu da gençlerin gönüllülük faaliyetlerine katılımının önemli bir paya sahip olduğunu gösteriyor.
GENÇLER UMUDUMUZ
Birçok gencin toplumsal fayda ve sosyal hayata katılımı, farklı toplumsal kesimlerle iletişim ve tanışıklık kurmasında gönüllülük faaliyetlerinin, dolayısıyla da üniversite ortamının gerekliliği verilerle ortaya konmuş.
Ülkemizde gönüllülük farkındalığı ve bu alandaki gelişmelerin üniversiteler aracılığıyla hız kazanacağını söylemek mümkün.
Türkiye sivil toplum kuruluşu sayısı açısından bakıldığında alanda örnek gösterilen birçok ülkeyle yarışır düzeyde. Ülkemizde sivil toplum kuruluşlarının (STK) sayısı 2020 yılı verilerine göre 121 bin 720 dernek, 5 bin 775 vakıf, 604 sendika, 3 bin 3 oda ve 53 bin 259 kooperatif olmak üzere toplamda 184 bin 361.
Sayı açısından ‘yüklü’ görünen bu veri içerisinde hemşeri, kuş severler dernekleri gibi organizasyonları liste dışı bıraktığınızda geriye çok da anlamlı bir şey kalmıyor. Sivil toplumla doğrudan ilişkisi bulunan gönüllülük çalışmaları da bu nedenle çok kurumsal vakıf ve organizasyonlar dışında bir arpa boyu ileriye gidemiyor.
Avrupa Birliği fonlarının olumlu etkileri nitelikli gönüllülük faaliyetlerinin uygulanmasına yardımcı olsa da gönüllülük konusunda hala yolun çok başındayız.
Bugün 5 Aralık Dünya Gönüllüler Günü. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen bu gün, gönüllülüğü teşvik etmek, farkındalık yaratmak ve topluma fayda sağlayan gönüllülük faaliyetlerini görünür kılmak ve bu günü hatırlamak için bir bahane olsun.