Türkiye’de anaokulu seviyelerine kadar inen ‘geri dönüşüm’ konusunda Türkiye’nin sınıfta kaldığı, Batılı Avrupa ülkelerinde yaşam kültürüne dönüşen bu konuda neden bir türlü ilerleyemediğimiz konusunda dertleniyor musunuz?
Her seçim döneminde göreve gelen yerel yönetimlerin söz verdiği, çevre konusunda büyük adımlar atılacağı, geri dönüştürülebilir atıkların ekonomiye kazandırılacağı konusundaki vaatler gerçekleştirilmiş gibi görünse de ülkemizde büyük şehirler de dahil olmak üzere ‘geri dönüşüm’ sisteminin sağlıklı uygulanabildiği bir iyi örnek maalesef yok. Karşıyaka’da ikamet eden bir vatandaş olarak ilçede son 4 dönemdir (yaklaşık 20 yıl) uygulanmaya çalışılan geri dönüşüm ve atık ayrıştırma sisteminde olumlu bir ilerleme yok.
Yaşadığım Yalı Mahallesi'nde yeraltı çöp konteynerlerinin çevresi günün her saati dolup taşmış durumda. Geri dönüşümü, atık ayrıştırmayı kendine dert edinenler atık toplayanlar rahatça alabilsin diye konteynerlerin çevresine karton, kâğıt, plastik, metal gibi atıkları bıraktıkça sokaklarda çöp ve atık görünürlüğü artıyor. Çöpü sokakta gören rahatlıkla çöpleri atmaya başlıyor. Bu döngü içerisine girildikçe sokakların temiz kalma şansı yok. Önerim geri dönüştürülmüş atıkları toplayamayan, bir sistem oluşturamayan yerel yönetimlerin en azından atık toplayıcıların rahatlıkla bu atıkları toplaması ve ekonomiye kazandırabilmesi için çöp toplama noktalarının yanına bu atıklar için özel istasyonlar yaratması. Bu şekilde hem çevre kirliliği bir nebze de olsa azalır hem de bir türlü beceremediğimiz şu atık toplama ve dönüştürme konusunda birkaç adım ileri gitme şansını yakalayabiliriz.
SIFIR ATIK MI DEDİNİZ?
Türkiye’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ev sahipliğinde gerçekleştirilen ‘Sıfır Atık’ projesi otel, kamu kurumları gibi büyük çaplı işletmelerde bir noktaya gelse de bu uygulama yerele inmeden, halkla buluşmadan, halka uygun altyapı sunulmadan başarıya ulaşamayacak, ulaşamayacaktır da…
Tüm bu başarısızlık hikayeleri devam ederken Türkiye’nin atık konusunda dikkat çeken bir başarısı da var. Uluslararası çevre örgütü Greenpeace'in son araştırmasına göre, Türkiye, Avrupa ülkelerinden plastik atık ithalatında son beş yıldır ilk sırada yer alıyor.
Çin’in ve Güneydoğu Asya ülkelerinin plastik atık ithalatını yasaklamasının ardından Türkiye bu konuda liderliği ele geçirmiş durumda. Greenpeace Türkiye'nin derlediği verilere göre AB ülkeleri ve İngiltere'den Türkiye'ye 2023 yılında 456 bin 507 ton plastik atık gönderildi.
Türkiye’nin en çok plastik atık ithalatı yaptığı ilk beş Avrupa ülkesi İngiltere, Almanya, Belçika, İtalya ve Hollanda.
Yakın geçmişte Adana’da plastik çöp dağlarının yakıldığı görüntülerde yer alan plastik atıkların birçoğunun İngiltere kaynaklı olduğu ortaya çıkmıştı. Yapılan tespitlere göre ithal ettiğimiz atıkların önemli bir bölümünü geri dönüştüremeden çöp olarak toprağımıza, suyumuza, havamıza gömüp ‘sıfır atık’ hayalimizi gerçekleştiriyoruz (!)