Üsküp Su Kemeri, tarihi açısından da birçok farklı görüşü barındırıyor. Bazı kaynaklar, kemerin Roma İmparatorluğu döneminde inşa edildiğini ve yakınlardaki Scupi kentinden su taşıdığını belirtiyor. Diğerleri ise yapının Bizans İmparatoru I. Justinianus döneminde yapıldığını öne sürüyor. Hatta bazı araştırmacılar, kemerin Osmanlı dönemi eserlerinden olan Kurşunlu Han'a benzer yapım tekniğinden yola çıkarak, Osmanlı dönemine ait olabileceğini savunuyor. Kemerin Mustafa Paşa Camisi ve Eski Üsküp Çarşısı'na su taşıdığı belirtilirken, halk arasında bu yapı "Mustafa Paşa Su Kemeri" olarak da anılıyor.
UNESCO'ya Adaylık ve Restorasyon Süreci
Jashari, Üsküp Su Kemeri'nin, UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmesi için başvurulacağını belirtti. Kemerin bu listeye girmesi, restorasyon sürecinin global ölçekte daha görünür olmasını sağlayacak. Jashari, "UNESCO listesinde yer alması, kemerin sahip olduğu kültürel mirası ve kaynakları daha geniş bir kitleye tanıtmak anlamına gelecektir. 2028 yılına kadar, Avrupa ve uluslararası işbirlikleriyle bu kemer, bir külliye olarak restore edilecektir" şeklinde açıklamada bulundu.
Bir Kültürel, Eğitimsel ve Turistik Merkez
Afet Jashari, Üsküp Su Kemeri'nin restorasyonunun tamamlanmasının ardından, sadece bir kültürel anıt olarak kalmayacağını, aynı zamanda bir eğitim ve bilimsel etkinlikler için de ilgi çekici bir yer olacağını belirtti. "Turistlerin ilgisini çekecek ve şehre gelen ziyaretçilere tarihi bir yolculuk sunacak. Aynı zamanda kültürel etkinliklerin düzenleneceği bir merkez haline gelecektir" diye ekledi.
Geleceğe Umutla Bakılmakta
Üsküp Su Kemeri, hem tarihsel hem de kültürel açıdan önemli bir değer taşıyor. Restorasyon çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte, bu tarihi yapının eski ihtişamına kavuşması ve bölgedeki turizm potansiyeline katkı sağlaması bekleniyor. Kuzey Makedonya hükümeti, Avrupa'nın kültürel mirasını koruma ve tanıtma yolunda önemli adımlar atmaya devam ediyor. 2028, sadece Üsküp için değil, tüm Kuzey Makedonya için büyük bir kültürel yeniden doğuş anlamına gelebilir.
Üsküp Su Kemeri'nin günümüze ulaşan kısmı, 53 sütun, 54 temel ve 42 küçük kemer ile dikkat çekiyor. Ancak zamanın etkisi ve 1963 yılında meydana gelen büyük deprem, kemerin zarar görmesine sebep olmuştu. Bu tarihten itibaren, kemerin restorasyonu için çalışmalar yapılmaya başlanmış ve her yıl Kuzey Makedonya Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sağlanan bütçelerle kemerin sütunları korunmuş.