Karadeniz'in en önemli tarım ürünleri arasında yer alan fındıkta Eylül ayında sona eren hasat işleminin ardından kimi üreticiler kurutma işleminden sonra fındığını tüccara satarken, kimi üreticiler ise tüketeceği fındığı yörede son yıllarda sayıları artan kırma ve kavurma işletmelerine getiriyor. Üreticiler fındığını kırılmış, kavrulmuş ve vakumlanmış paketlerde belli bir ücret karşılığı teslim alıyor. Mustafa Dereköylü, Ortahisar ilçesindeki işletmesinde yaptığı kırma, kavurma ve paketleme işleminin vatandaşların yoğun ilgisini çektiğini söyledi. Kırma işleminin yanı sıra vatandaşın kendi fındığının fındık unu ve ezmesi olarak da alabildiğini ifade eden Dereköylü, bazen kilo ile ilgili bazı sorunların yaşandığını da belirtti.
Mustafa Dereköylü, "Gelen fındıkları kırdıktan sonra çıkan iç oranı fındığın randımanına göre çıkıyor. Fındık kabuğuyla karşılaştırdığın zaman yarı yarıya civarında çıkıyor genel olarak. Bölge bölge fındığın randımanı değişiyor. Randıman bahçeden bahçeye değişir. Fındığın olgunlaşması, bakımı, gübrelemesi, harmanda harmanlanması, çuvalda bekletilmesi gibi faktörler fındığın randımanını etkiler. 10 kilo fındıktan ortalama 5 kilo civarında iç fındık çıkar kırıldığı zaman. Yaşça büyük vatandaşlarımız buraya 10 kilo fındık getirdiklerinde fındığının kırıldıktan sonra 8 kilo civarlarında çıkması gerektiğini söylüyorlar. Bilmedikleri için böyle yüksek bir iç oranı istiyorlar. Geçtiğimiz günlerde bir tane ablamız geldi 10 kilo fındık getirdi. Fındığını kırdık, kavurduk teslim almaya geldi. Fındığı 5 kilo 300 gram çıktı. Abla biraz durgunlaşınca 'Bir şey mi oldu?' diye sordum. Dedi ki 'Fındığım biraz az geldi" 'Ne kadar gelmesi gerekiyor?' diye sorunca dedi ki '8 kilo iç fındık gelmesi gerekiyordu' diye söyledi. 'Fındık işini yapan herkese sorabilirsin 10 kilo fındıktan 8 kilo fındık asla çıkmaz' dedim. Halk fındığın içi hakkında bilgisiz. Halkımız fındığı sadece kabuklu olarak tanıyor. Fındık dışardan kabuklu ve sağlam görünüyor ama fındığın içi çürük çıkıyor, yağlı çıkıyor. Sanıyorlar ki verdikleri fındığın tamamının içi dışı gibi" ifadelerini kullandı.
İşletmesinde fındığı kavurma, kırma işlemlerinin yanı sıra fındık ezmesi işlemi de uygulayan Dereköylü, "Burada vatandaşlar kırıp getirdiği kavrulmuş 10 kilo fındığından 10 kilo fındık ezmesi alabilir. Bun da hiçbir zayiatı olmaz" diye konuştu.
