Berna SEVER- EGE TELGRAF/ Günlük yaşamda insanların uyku ihtiyaçları arasında büyük farklılıklar bulunuyor. Bazı insanlar günde 8 saat uyurken, bazıları yalnızca 4 saatle yetinebiliyor. Ancak uyku, nefes almak veya yemek yemek kadar hayati bir gereksinimdir. Bilim insanları, uyku ihtiyacının nedenine dair çeşitli teoriler geliştirmiştir.
Uyku ve Vücut Sağlığı
Uyku, vücudun temel ihtiyaçlarından biri olarak kabul ediliyor. Yeterli uyku aldığımızda kendimizi zinde hissederken, uykusuz kaldığımızda yorgun ve bitkin bir hale gelebiliyoruz. Uzun süre uykusuz kalan bireylerde dikkat dağınıklığı, unutkanlık ve halüsinasyonlar gibi sorunlar yaşanabiliyor. Bilim insanları, uyku sırasında hafızanın pekiştiğini ve bilgilerin düzenlendiğini ortaya koymuştur. Yapılan araştırmalar, kısa uyku sürelerinin bile hafızayı güçlendirdiğini göstermektedir. Bu nedenle, Türkiye’de ve bazı diğer ülkelerde özel şirketler, çalışanlarına öğle arası dinlenme süresinde uyku izni vermektedir.
Uyku ve Bellek İlişkisi
Bazı bilim insanları, uyku sırasında beynin belleği tazeleme ve yeniden düzenleme işlevi üstlendiğini savunuyor. Özellikle fareler üzerinde yapılan deneylerde, uyku sırasında labirentte öğrenilen bilgilerin tekrarlandığı gözlemlenmiştir. Bu durum, gündüz edinilen bilgilerin uyku sırasında pekiştirildiğini göstermektedir. Uykunun, genel anlamda zihinsel sağlık üzerinde büyük etkisi olduğu anlaşılmaktadır.
Esnemenin Gizemi
Esneme, uyku öncesinde yaşadığımız en belirgin belirtilerden biridir. Yorgunluk, sıkılma veya başkalarının esnemesini görmek, esnemenin en yaygın nedenleri arasında yer almaktadır. Ancak, esnemenin neden gerçekleştiği hala tam olarak anlaşılmış değildir. Yunan hekimi Hipokrat, esnemenin ateşli hastalıklar sırasında toksinlerin atılmasına yardımcı olduğunu belirtmiştir. 19. yüzyılda ise bilim insanları esnemenin nefes almayı kolaylaştırdığı ve vücuttaki karbondioksitin atılmasına yardımcı olduğu fikrini benimsemiştir.
Esnemenin Bulaşıcı Özelliği
Esneme, ilginç bir şekilde bulaşıcı bir özellik taşır. Karşısında biri esnediğinde insanların %50'sinin esnediği gözlemlenmiştir. Hatta, esneme sadece görmek ya da duymakla değil, bu konuyu okumakla bile tetiklenebilir. Bazı uzmanlar, esnemenin ilkel bir iletişim biçimi olabileceğini düşünmektedir. Üniversitelerden yapılan araştırmalara göre, esneme bir grup içindeki davranışları koordine etmek için bir sinyal işlevi görebilir. Bu sayede grup üyeleri, ertesi gün daha verimli çalışabilir.