Sadece kahvaltıların vazgeçilmezleri arasında gibi dursa da tahin ve pekmez, aslında binlerce yıldır beslenme kültürümüzün ve damak zevkimizin en önemli tatlı besinlerinden biri. Tahin, hücreleri yenileyerek gençlik kaynağı olmaktan antidepresan görevine kadar pek çok özelliğe sahiptir. Pekmez ise enerji sağlaması, kemik gelişimi ve sağlığına olan yararı, kan yapıcı özellikleri ile öne çıkmaktadır.
Tahin, susamın ezilmesi ve kavrulması ile elde edilen susam yağıdır. Kalp sağlığı açısından da olumlu etkileri ile bilinen doymamış yağlardan oluşmaktadır. İçerdiği doymamış yağlar kalp sağlığını korurken, kalsiyum ve magnezyum da kan basıncının düşürülmesine yardımcı olur. Yüksek miktarda B vitamini içeriğinden dolayı sinir sistemi üzerinde de olumlu etkileri bulunmaktadır. Yorgunluk, halsizlik, sinir hali gibi durumlarda tahinin olumlu etkisi bulunmaktadır. Mevsim geçişlerinde duygu durum değişiklikleri yaşayan kişiler için de iyi bir alternatiftir.
Susam içerdiği sesamin ve sesamol gibi lignanlar sayesinde kolesterol düşürücü etkiye sahip olduğu da gösterilmiştir.Tahinin hücreleri yenileme ve yara iyileşmesi üzerinde de olumlu etkileri bulunmaktadır.
Pekmez, içerisinde ticari glikoz katılmadığı ve katkısız olduğu sürece beslenmede ölçülü tüketilmek kaydıyla bulunması önemlidir. Saf şeker sadece basit karbonhidrat içerir, vitamin mineral içermez. Pekmez saf şekerden daha düşük enerji içermekle birlikte besin değeri de oldukça zengin bir tatlıdır. Pekmez; kalsiyum, demir, fosfor, potasyum, sodyum, bakır ve magnezyum minerallerini içerir. Pekmezde ayrıca B grubu vitaminlerinden B1, B2 ve niasin bulunmaktadır.
Kısa sürede ürün elde etmek için yüksek sıcaklıklarda ısıtılan pekmez üretimlerinde yüksek HMF değerlerine ulaşılmaktadır. Yapılan araştırmalar HMF’nin yüksek dozda alınmasıyla, üst solunum, göz, deri ve mukozayı tahriş edebileceğini söylemektedir. Bunun dışında bu maddenin genotoksik etkisi de vardır. HMF üzerine yapılan başka bir çalışmada da, fazla miktarda tüketimle beraber tümör oluşum riskini arttırdığı gözlenmiştir.
Tahin ve pekmez ayrı ayrı tüketildiğinde oldukça sağlıklıdır ancak birlikte tüketildiğinde de lezzet açısından olduğu kadar besin değeri açısından da oldukça doğru bir ikilidir.
Kimler dikkat etmeli?
Şeker hastalarının pekmez tüketimlerini sınırlamaları gerekebilir. Tahin-pekmez yüksek miktarda enerji içerdiğinden fazla tüketildiğinde kilo alımına neden olabilmektedir. Kana hızlı karışması özelliğinden dolayı “dumping sendromu” gibi durumlarda da tüketimine dikkat edilmelidir.
Uzman Diyetisyen Deniz Zünbülcan