Evrenin gizemli yapılarını anlamak için yapılan araştırmalar her geçen gün daha derinlere iniyor. Son dönemde, astrofizik dünyasının en büyük sorularından biri olan dev eliptik galaksilerin nasıl oluştuğu sorusuna yanıt bulundu. Southampton Üniversitesi’nden Annagrazia Puglisi ve ekibinin yürüttüğü yeni çalışma, bu dev galaksilerin oluşum sürecine dair ilk somut gözlemsel verileri ortaya koydu. Nature dergisinde yayımlanan araştırma, galaksi evrimini anlamamızda devrim niteliğinde bir adım olarak kaydedildi.
“TOZ VE GAZ DAĞILIMI”
Eliptik galaksiler, evrenin en büyük ve en eski galaksi türlerinden biridir. Genellikle 10 milyar yıl önce oluşmuş, oval şekilli yapılar olan bu galaksilerde yeni yıldızlar oluşturulmaz. Ancak, nasıl bu şekilde bir yapıya dönüştükleri sorusu bilim insanları için uzun süre çözülmemişti. Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) ile yapılan son gözlemler, eliptik galaksilerin nasıl bu formlara büründüğünü ortaya koydu. Araştırmacılar, 2.2 ila 5.9 milyar yıl önce aktif yıldız oluşumu gösteren uzak galaksilerdeki toz ve gaz dağılımını inceledi ve bu galaksilerin aslında disk şeklinde değil, küresel biçimlerde olduklarını keşfetti. Bu bulgu, erken evrenin yıldız oluşumu süreçlerinin günümüzdeki eliptik galaksilerin yapılarına nasıl dönüştüğüne dair kritik bir işaret sundu.
“YILDIZ OLUŞUMU”
ALMA verilerini kullanarak yapılan bu keşif, galaksilerin merkezlerinde gaz ve tozun sıkışmasını sağlayan mekanizmaları da aydınlattı. Soğuk gaz akışları, galaksi birleşmeleri ve galaksiler arası etkileşimler, gaz ve tozu galaksilerin merkezlerine yönlendirerek yoğun yıldız oluşum çekirdekleri oluşturuyor. Bu süreç, eliptik galaksilerin hızlı bir şekilde evrilmesini sağladı. Ayrıca, ALMA teleskobu tarafından geliştirilen yeni analiz teknikleri, bu uzak galaksilerin daha hassas bir şekilde gözlemlenmesine olanak tanıdı.
SÖZCÜ
