Ünlü ekonomist Prof. Dr. Hakan Kara, Big Mac Endeksi üzerinden yaptığı açıklamada, Türkiye'deki Big Mac fiyatlarının dünya ortalamasına kıyasla tarihi bir fark oluşturduğunu duyurdu. Kara, bu durumu sosyal medya hesabı üzerinden takipçileriyle paylaştı.
“TÜRKİYE YEMEK KONUSUNDA PAHALI BİR ÜLKE OLDU”
Prof. Dr. Hakan Kara, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı: “Big Mac fiyatlarına göre Türkiye ve dünya ortalaması arasındaki fark tarihi zirvede”
Grafiği paylaşarak değerlendiren Kara, "Yukarıdaki grafiğe bakıp da 'TL’nin aradaki fark kadar değer kaybetmesi gerekir' demek tam doğru değil. 'Türkiye yemek konusunda pahalı bir ülke oldu' demek doğru" dedi.
BIG MAC ENDEKSİ NEDİR?
Big Mac Endeksi, farklı ülkelerdeki para birimlerinin değerini karşılaştıran, 1986 yılında The Economist dergisi tarafından geliştirilen bir ekonomik göstergedir. Bu endeks, McDonald's restoranlarında satılan Big Mac'in fiyatını esas alır. Amaç, dünya genelindeki para birimlerinin birbirine göre değerini ölçmek, farklı ülkelerdeki satın alma gücünü kıyaslamak ve ekonomik durumu anlamaktır.
Endeksin temel mantığı, bir ülkedeki Big Mac fiyatını Amerikan Doları’na çevirmek ve ardından bu fiyatları karşılaştırmaktır. Bu hesaplama, sadece döviz kurları değil, ülkedeki yerel üretim maliyetleri, iş gücü, kira gibi faktörleri de içerir.
BIG MAC ENDEKSİ NASIL HESAPLANIR?
Big Mac Endeksi hesaplanırken, her ülkenin para birimi, Amerikan Doları'na çevrilir ve o ülkedeki Big Mac'in fiyatı göz önünde bulundurulur. Örneğin, 2023 verilerine göre Türkiye'de bir Big Mac 4,50 USD, Amerika'da ise 5,58 USD'ye satılmaktadır. Bu durumda, iki ülke arasındaki Big Mac Endeksi hesaplanırken, Türkiye'nin para biriminin değerinin Amerika'ya göre daha düşük olduğu anlaşılmaktadır.
2023 TÜRKİYE’NİN DURUMU
2023 yılına ait Big Mac Endeksi verilerine göre, Türkiye'de bir Big Mac için 4,50 Amerikan Doları ödeniyor. Bu rakam, dünya genelindeki diğer birçok ülkeye kıyasla daha düşük bir seviyede yer alıyor. Örneğin, ABD’de bir Big Mac 5,58 USD, İsviçre’de ise 7,73 USD'ye satılmaktadır. Endekse göre, Türkiye'nin Big Mac fiyatları, gelişmiş ülkelerin çoğuna kıyasla daha düşük kalırken, yemek fiyatlarının dünya ortalamasına göre yüksek olduğu görülüyor.
DÜNYADA BİR BIG MAC NE KADAR?
Big Mac Endeksi'ne göre 2023 yılı için bazı ülkelerdeki Big Mac fiyatları şu şekilde sıralanıyor:
İsviçre: 7,73 USD, Norveç: 6,92 USD, Uruguay: 6,86 USD, Amerika Birleşik Devletleri: 5,58 USD, Türkiye: 4,50 USD, Çin: 3,50 USD, Hindistan: 2,54 USD
Big Mac Endeksi, ülkeler arasındaki döviz kurlarını yalnızca matematiksel bir biçimde değerlendirmeyi değil, aynı zamanda yerel fiyatları da göz önünde bulundurur. Bu sayede, ülkelerin ekonomik durumlarına dair daha geniş bir perspektif sunar.
KÜRESEL FİNANS DÜNYASINDA BİR REFERANS
Dünya çapında ekonomik analizlerde sıklıkla başvurulan Big Mac Endeksi, sadece döviz kurlarının ötesinde bir anlam taşır. McDonald's’ın aynı ürünü dünya genelinde sattığı için, farklı ülkelerdeki fiyatlar üzerinden ekonomistler, satın alma gücü paritesini ölçebilir. Bu durum, döviz kuru manipülasyonlarının da önüne geçilmesine yardımcı olur.
