Efsane okulun efsane öğretmeni Seçmen’i kitapla yaşattılar
Gönen İlköğretmen Okulu Mezunları Derneği, 2020 yılında hayatını kaybeden efsane öğretmen Hüseyin Seçmen’i unutmadı...
Gönen İlköğretmen Okulu Mezunları Derneği, 2020 yılında hayatını kaybeden efsane öğretmen Hüseyin Seçmen’i unutmadı ve 111 yazarlı bir kitapla anısını yaşattı. Kitabın yayın sorumlusu Mustafa Özdemir’le Gönen’i, Köy Enstitüleri eğitim anlayışı içindeki yerini ve öğretmen Hüseyin Seçmen’i konuştuk. Özdemir, Gönen’in yetiştirdiği önemli isimlerle ve öğrencilerle aydınlanma mücadelesinde belirgin bir yeri olduğunu söyledi.
Öncelikle Gönen İlköğretmen Okulu’nun eğitim ve aydınlanma mücadelesi tarihimizde nasıl bir yeri olduğunu bize anlatır mısınız?
Gönen 1930-40’lı yıllarda Isparta’nın bir köyü. Şimdi ilçe. Önce eğitmen kursu açılıyor. İsmail Hakkı Tonguç 10 Mart 1940’ta geliyor; inceleme yaptıktan sonra “Burada Köy Enstitüsü’nü kuracağız. Yoksul köy çocukları burada okuyacaklar, özgür ve bağımsız yaşamanın, yoksul düşmemenin sırlarını bulacaklar… Köy çocukları burada gönensinler” demiştir. Köy çocukları Gönen Köy Enstitüsü’ne ve Gönen İlköğretmen Okulu’na gelmişler, değişmişler, dönüşmüşler. Ülkeye hizmet götürmek, halkına önder olmak heyecanı, şevki ile dolup yurdumuzun her tarafına dağılmışlardır. Gittikleri yerlerde okul yapmışlar. Bayram törenleri, temsiller… Çocuklara görevler vererek gönderde bayrağı dalgalandırarak, öğrencilerini ve köylüleri aydınlatmaya çalışmışlardır. Gönen Köy Enstitüsü ve İlköğretmen Okulu’ndan öncelikle halk önderi, fedakar, cefakar öğretmen yetişmiştir. Köylere ışık götürmüşlerdir. Pek çok da aydın, yazar, ressam, heykeltraş, müzisyen, tiyatrocu, politikacı, akademisyen, bilim ve kültür insanı yetişmiştir. Gönen’den örgütçü liderler yetişmiştir. Türkiye Köy Öğretmenleri Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı Refet Özkan, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) ilk Genel Başkanı Fakir Baykurt, 12 Eylül’den sonra kurulan İlk öğretmen sendikası (EĞİTİM-İŞ) kurucu Genel Başkanı Dr. Niyazi Altunya, EĞİT-DER Genel Başkanı Mustafa Gazalcı Gönen mezunudur. Bu yönden Gönenli olmak bir farklılıktı. TÖB-DER öğretmen örgütünün, pek çok şube başkanı, yöneticisi, bölge temsilcisi Gönen’den mezundur.
Gönenliler Türkiye’nin kalkınmasında, aydınlanmasında, büyük katkılarda bulunmuşlardır.
-Gönen İlköğretmen Mezunları Derneği hakkında bilgi verir misiniz?
Gönen Mezunları Derneği 35 yıllık bir dernektir. Gönen Köy Enstitüsü, İlköğretmen Okulu, Gönen Öğretmen Lisesi mezunlarını çatısı altında toplayan bir dernektir. Yaklaşık bin üyesi vardır. Pandemi dönemi hariç her yıl ‘Kuru Fasulye Günü’ adı ile mezunlarını Gönen’de toplar, mezunlar arası kaynaşma, dayanışma etkinlikleri düzenler. Gönen mezunu yazarlara imza günleri düzenler. Resim sergileri açar. Gönen’de çalışmış veya mezun olmuş binlerce kişi toplanır. Bir bayram havasında iki gün süren muhteşem bir eğlence ve buluşma şöleni yaşanır. “Gönenlilerden Hüseyin Seçmen’e Armağan” kitabında olduğu gibi kültürel ve sosyal etkinliklere de öncülük yapar.
Hüseyin Seçmen okulunuz açısından hangi yönleriyle öne çıkan bir kişilikti?
Sevgili Hüseyin Seçmen kalp krizinden hayatını kaybetmiştir. Hüseyin Seçmen üretken bir eğitimciydi. Çok okur, okutturur, öğrencilerinin araştırıcı, sorgulayıcı bireyler olarak yetişmesi için sürekli çaba içinde olurdu. Seçmen, edebiyat öğretmeni, tiyatrocu, ressam yönleri olan biriydi. Teneffüslerde bile etrafında bilgi almak isteyen öğrenci kümeleri hiç eksik olmayan, sevgi dolu, mütevazi bir öğretmendi.
Kitaba yazıyla katkı sunan insanlara nasıl ulaştınız ve yazılar konusunda nasıl bir kriter koydunuz?
Sevgili Hüseyin Seçmen öğretmenimiz vefat edince duyan bütün öğrencileri olarak çok üzüldük. Anısına bir kitap çıkaralım ancak bu kitap Seçmen’in şahsında okulumuzun tüm öğretmenlerini de anlatsın, ayrıca bir dönemin öğretmen yetiştirime modelini de kapsasın dedik. Aralarında Yazar Kemal Yalçın’ın, okulumuzda öğretmenlik yapan İlhami Arslan’ın da olduğu bir yazı kurulu oluşturduk. Kurulumuz 11 kişiydi. Yazı kurulu değişik illerde yaşayan arkadaşlarımızdandı. Gönen Mezunları Derneği bize yardımcı oldu. Herkes çevresindeki arkadaşlara ulaşmaya çalışıp yazı yazmasını istedi. 31Aralık 2020 tarihi yazının ulaşmasının son günüydü. 111 arkadaşımız yazı gönderdi. 650 sayfalı “Gönenlilerden Hüseyin Seçmen’e Armağan” kitabı birinci ölüm yıldönümüne yetişti. 12 Eylül 2021 günü Hüseyin Seçmen’i kalabalık bir arkadaş grubuyla andık. Anısına bir de çınar diktik.
Okulda tiyatro ve farklı sanat dallarında yoğun bir faaliyet olduğunu görüyoruz. Hüseyin Seçmen’in de bu yönüyle öne çıktığı anlaşılıyor. Edebiyat konusunda da yine özenli bir öğretmen olduğu görülüyor. Sizin kuşağınız için sanatla iştigal etmenin yerini bize anlatır mısınız?
Hüseyin Seçmen, “Köy Enstitüleri’nde teorinin pratiği de uygulanır; edebiyatın pratiği tiyatrodur” derdi. Okulumuzun 35 bin civarında kitabı olan büyük bir kütüphanesi vardı. Hüseyin Seçmen hangi kitabın o kütüphanenin neresinde olduğunu bilirdi. Bize de önerdiği kitabı okuturdu. Okulumuzda “Gonca” isimli gazete çıkardı. Oraya yazı yazmaya özendirirdi. Seçmen’in öğrencilerinin büyük bölümü kitap okuma alışkanlığı edinerek, Anadolu’ya öğretmen olarak dağılmışlardır.
Okulumuzda her türlü sanat dalına önem verilirdi. Tiyatro çok önemsenirdi. Sınıflarda tiyatro çalışması, bir de okulun tiyatro kolu yılda bir büyük oyun sergilerdi. O oyun çevre illere turneye çıkardı. 1968 yılında “Kral Oidipus” oyunu sahnelendi. Hüseyin Seçmen Kral Oidipus rolündeydi. Benim de hasbelkader içinde olduğum kalabalık bir oyuncu kadrosu ile çevredeki illerde halka ve Öğretmen Okulu öğrencilerine oynandı. 1969 yılında aynı oyun İzmir Valisi Namık Kemal Şentürk tarafından “Uluslararası Efes Festivaline” davet edildi. Efes Antik Tiyatro’da 4 bin kişiye oynandı. Basında çok büyük yer tutmuştu.
Okulunuza dair geniş bir arşiv olduğu da görülüyor. Mezunlar olarak gelecekte bu arşivi sergileyecek çalışmalar görebilecek miyiz?
Bu kitabın çıkması ve çok büyük övgüler alması bizleri yüreklendirdi. Gönen’de Köy Enstitüsü mekanlarının içinde veya çok yakınında bir “Gönen Eğitim Anıtı” dikme çalışmalarına başladık. Gerçekleştirebilirsek, Gönen’den 15 bin civarında öğrenci mezun olmuş. Onları, çalışan öğretmenleri, okulda çalışan terziden, hizmetliye, aşçımıza kadar herkesi kapsayacak eğitim anıtı, geçmişten günümüze olduğu gibi önümüzdeki 50-100 yıl sonrasına da mesaj versin istiyoruz. Bin metre kare kadar geniş bir alanı kapsayacak. Sizin Bahsettiğiniz arşiv de o anıtın içinde sergilenecektir.
Eklemek istediğiniz bir husus varsa seve seve yer veririz…
‘Hüseyin Seçmen’e Armağan’ kitabı, Türkiye’de yaklaşık 45 yıldan beri sistemli olarak devam ettirilen eğitim tarihimizdeki Köy Enstitüleri ve İlköğretmen Okulları’nın başarılı uygulamalarını unutturup silme çabalarına Gönen İlköğretmen Okulları mezunlarının verdiği güçlü bir cevaptır. Tüm ilköğretmen okulları mezunlarının, öğretmen lisesi mezunlarının da sesidir bu kitap…
Bu kitap, 50-60 yıldır unutulmaz anıların anlatılmasının yanında, o dönemin hayat ve eğitim tecrübelerinin gelecek nesillere aktarıldığı bir pedagojik kitaptır.
Bilirsiniz, eğitim tarihi resmi belgeler üzerinden yazılmaz. 111 yazarlı bu kitabımız Türkiye eğitim tarihine önemli bir not düşme özelliği taşımaktadır.
“Gönenlilerden Hüseyin Seçmen’e Armağan” kitabında, yurtseverliğin, yaşama heyecanının direnme ve mücadele gücünün nereden geldiğini, nasıl bu kadar idealist olunabildiğini, örnekleriyle birlikte ilgiyle okuyacak, mutlu olacak, kendinize ve Türkiye’ye daha çok güveneceksiniz. Umutlarınız çoğalacak.
Bu kitap, sadece bir Gönenliler kitabı değil, Tüm İlköğretmen Okulu, Öğretmen Lisesi mezunlarının ve eğitimde arayış içinde olan herkesin kitabıdır.
Günümüzün eğitim sorunları bu röportaja sığmayacak kadar büyük ve apayrı bir konu olmakla birlikte, günümüz eğitim sistemi içinde aktif çalışan öğretmen arkadaşlarımız bu kitabı okuduğunda, pedagojik yönden yetkinlikleri artacak, farkındalıkları çoğalacak, öğrencilerini eğitme, öğretme ve yönetme becerileri artacak. Sanatın, edebiyatın ve tiyatronun çocukların geleceğinde nasıl bir ivme yarattığını da görecekler.
Gönenlilerden Hüseyin Seçmen’e Armağan, Yeni Anadolu Yayıncılık, Eylül 2021