Nihat AK/EGE TELGRAF- Teknolojinin ilerlemesiyle dolandırıcılar da sürekli yeni yöntemler geliştiriyor. Artan akıllı telefon kullanımı, internet sitelerinin çoğalması ve bazı popüler uygulamalarda milyonlarca kullanıcı olması siber korsanların iştahını kabartıyor. Kimi zaman bilgisizlik, kimi zaman da dikkatsizlik vatandaşı dolandırıcıların ağına düşürüyor. Uzmanlar dolandırıcılık yöntemleri ve alınması gereken tedbirleri Ege Telgraf’a değerlendirdi.
EN POPÜLER YÖNTEMLER!
Sürekli değişen yöntemlerle dijital dolandırıcıların sınırları zorladığını vurgulayan Mutfak Yapım Ajans Başkanı Murat Akgün, “Kimlik avı; sahte e-posta, mesaj veya web siteleri aracılığıyla kişisel bilgileri çalmak için yapılan dolandırıcılık. Bu yöntemle, kullanıcılar güvenilir bir kaynaktan geldiğini düşündükleri mesajlarla aldatılır ve kişisel bilgilerini paylaşmaları sağlanır. Sahte e-ticaret siteleri; gerçek gibi görünen sahte alışveriş siteleri oluşturularak kullanıcıların kredi kartı bilgileri ve diğer kişisel bilgileri ele geçirilir. Bu siteler genellikle cazip fiyatlarla sahte ürünler satar. Kredi kartı dolandırıcılığı; kullanıcıların kredi kartı bilgileri çalınarak izinsiz alışveriş yapılması. Bu tür dolandırıcılıklar, sahte ödeme sayfaları veya veri hırsızlığı yoluyla gerçekleşebiliyor. Sosyal mühendislik dolandırıcılığı; dolandırıcılar, insanları manipüle ederek kişisel veya finansal bilgilerini paylaşmalarını sağlar. Bu, telefon aramaları, e-postalar veya sosyal medya üzerinden olabilir. Sahte yatırım ve ponzi şemaları; yüksek getirili sahte yatırım fırsatları sunarak kullanıcıları kandırıyorlar. Sahte ilanlar; iş, konut veya ikinci el ürünler gibi sahte ilanlar yayınlanarak ön ödeme yapılması istenebiliyor. Sahte yazılım ve uygulamalar; kötü amaçlı yazılımlar veya sahte uygulamalar indirilerek kullanıcıların bilgileri ele geçirilir veya cihazlarına zarar verilir. Abonelik tuzakları; kullanıcılara ücretsiz deneme teklifleri sunarak kredi kartı bilgileri alınır ve sonrasında yüksek ücretli aboneliklere otomatik olarak geçiş yapılır. Romantik dolandırıcılık; çevrim içi arkadaşlık ve tanışma sitelerinde sahte kimliklerle kullanıcılarla duygusal bağ kurularak para istenmesi” dedi.
EN İYİ SAVUNMA
Tüketicilerin korunma yöntemlerini bilmelerinin kendi yararlarına olacağını belirten Başkan Akgün, “Her hesap için farklı ve karmaşık şifreler oluşturun. Şifre yöneticileri kullanarak şifrelerinizi güvenli bir şekilde saklayın ve yönetin. Mümkün olan her yerde iki faktörlü kimlik doğrulamayı etkinleştirin. Bu, hesabınıza giriş yaparken ek bir güvenlik katmanı sağlar. Tanımadığınız veya şüpheli görünen e-postaları ve mesajları açmaktan kaçının. Kimlik avı dolandırıcılıklarına karşı dikkatli olun ve kişisel bilgilerinizi paylaşmadan önce göndericinin kimliğini doğrulayın. Alışveriş ve finansal işlemler için yalnızca güvenilir ve bilinen web sitelerini tercih edin. Web sitelerinin URL'lerinin doğru olup olmadığını kontrol edin ve "https" ile başladığından emin olun. Bilgisayarınızda ve mobil cihazlarınızda güvenlik yazılımlarını ve antivirüs programlarını güncel tutun. İşletim sisteminizi ve uygulamalarınızı düzenli olarak güncelleyin. Sosyal medyada ve diğer platformlarda gereğinden fazla kişisel bilgi paylaşmaktan kaçının. Kimlik bilgilerinizi, kredi kartı numaralarınızı ve diğer hassas bilgilerinizi güvende tutun. Tanımadığınız kişilerden gelen bağlantılara tıklamaktan kaçının. E-posta ve mesajlardaki bağlantıları tıklamadan önce dikkatlice inceleyin. Önemli verilerinizi düzenli olarak yedekleyin. Bu, fidye yazılımı saldırılarına karşı korunmanıza yardımcı olur. Dolandırıcılık yöntemleri ve korunma yolları hakkında bilgi sahibi olun. Banka ve kredi kartı hesap hareketlerinizi düzenli olarak kontrol edin. Şüpheli işlemleri hemen bildirin. Güvenlik konusunda dikkatli ve bilinçli olmak her zaman en iyi savunmadır” diye konuştu.
AĞIR CEZALAR VERİLİR
Dijital dolandırıcılık şikayetlerinin ve davalarının büyük artış gösterdiğini belirten avukat Tolga Tombaş, “Bu konuda her gün ve günün her saatinde bilgi isteniyor. Bu konudaki dava dosyalarının sayısı artan bir ivme gösteriyor. Burada iki kesim mağdur oluyor. Birincisi, tüketiciler ikincisi de dolandırıcıların aracı kıldığı bilinçsiz kişiler. Dolandırıcılar, mağdurlara banka hesaplarını kiralayarak veya kullanıma açarak kolayca para kazanabileceklerini vadeder. Mağdurlara belirli bir komisyon veya düzenli ödeme teklif edilir. Dolandırıcılar, mağdurlara yüksek getirili yatırım veya iş fırsatları sunarak banka hesaplarını kullanmalarını ister. Bu fırsatlar genellikle sahte veya dolandırıcılık amaçlıdır. Dolandırıcılar, acil bir durum veya yardım talebi bahanesiyle mağdurlardan hesap bilgilerini paylaşmalarını isterler. Mağdurlar, dolandırıcıları gerçek bir kişi veya kurum sanarak hesap bilgilerini verirler. Banka hesaplarını dolandırıcılara kiralayan veya kullandıran kişiler, dolandırıcılık suçu işlenmesine aracılık etmiş sayılır. Bu durumda, suç ortağı olarak yargılanabilir ve ceza alabilirler. Banka hesapları, yasa dışı yollardan elde edilen paraların aklanması için kullanıldığında, hesap sahipleri para aklama suçlamasıyla karşı karşıya kalabilir. Bu suçun cezası ağırdır ve uzun süreli hapis cezalarını içerebilir. Ceza süresi, suçun niteliğine ve mağduriyetin büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir. Bankalar, hesaplarını dolandırıcılık için kullandıran kişileri kara listeye alabilir ve bu kişilerin gelecekte banka hizmetlerinden faydalanmasını kısıtlayabilir. Bu, mağdurların kredi ve finansal hizmetlere erişimini zorlaştırabilir” ifadelerini kullandı.
‘SÜREÇ BAŞLATILMALI’
Dolandırılan kişilerin hukuki yollarla alabilecekleri önlemler ve yapabilecekleri işlemler hakkında bilgi veren avukat Tombaş, “Dolandırıcılık vakalarıyla ilgili olarak hukuki süreci başlatmak için zaman kaybetmeden harekete geçmek önemlidir. Dolandırıcılık olayına dair tüm iletişim kayıtlarını, e-posta yazışmalarını, ekran görüntülerini ve ilgili diğer belgeleri toplamak yararlıdır. Çünkü bu belgeler hukuki süreçte delil olarak kullanılacaktır. Kredi kartı veya banka hesap bilgileri kullanılarak yapılan dolandırıcılıklarda mağdurların vakit kaybetmeden bankasıyla iletişime geçmesi, kredi kartı işlemlerini durdurması veya iptal ettirmesi gerekir. Dolandırıcılığı en yakın karakola veya jandarma komutanlığına yazılı olarak mümükünse delilleriyle birlikte bildirilmesinde yarar var. Her ilin cumhuriyet savcılığına dolandırıcılık suçuyla ilgili suç duyurusunda bulunulabilinir. Eğer dolandırıcılık bir ürün veya hizmet satın alma ile ilgiliyse, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak şikayetçi olabilirler. Bazı illerde bulunan bilişim suçları bürosuna başvurarak olayın araştırılması talep edilebilir. Mağdurların avukatından hukuki sürecin daha etkin bir şekilde yürütülmesini istemesi faydalı olacaktır” dedi.
‘DOST BİLDİĞİMİZ YAKTI’
Arkadaş kurbanı olduğunu belirten hesap kiralama mağdurlarından A.C. “Çok yakın bir arkadaşım internet satış ilan sitesinde kullanılmak üzere hesabımı kiralamak istedi. Mobil bilgileri kendisine ilettim. Arkadaşıma güvendiğim için hesabımı kontrol etmedim. Polis geldiğinde acı gerçeği öğrendim. Sahte ilanlar verilmiş. Kandırılan insanlardan alınan paralar hesabıma gelmiş. Oradan farklı yerlere taşınmış. Ağır ceza mahkemesinde yargılanıyorum. Kimse dost bildikleri kişilerin kurbanı olmasın” dedi.
‘KAZANALIM DERKEN…’
Çalışma çevresinin kurbanı olduğunu belirten H.B ise, “İnşaat şantiyesinde çalışıyordum. Kendi hesaplarının blokeli olduğunu belirten birileri çalışma arkadaşlarımdan bazılarına hesaplarını kullandırma karşılığında önemli paralar önermiş. Bana da günlük bin 500 TL teklif ettiler. Hesabımı kullanarak dolandırıcılık yapmışlar. Hesabıma gelen büyük miktardaki paraları kendi faydalarına aktarmışlar. Ben ve arkadaşlarım ağır ceza mahkemesinde yargılanıyorum. Ekonomik sıkıntılarımızı çözmek için girdiğimiz bu yol bizi eksilere çekti. Kolay paranın acı reçetesi oluyor. Kimse bu kişilerin ağına düşmesin” ifadelerini kullandı.
KISA SÜRELİ KAMPANYA
Klimayı ucuza almaya çalışırken kandırıldığını belirten mağdur E.Ç, “İnternetten normal fiyatının yarısına klima gördüm. Kampanya kısa süreliydi. Hızla işlem yaptım. 20 bin TL gönderdim. Az sonra ilgili kurumdan olduğunu belirten bir kişi kampanyanın 20 bin 250 TL olduğunu, 250 TL eksik için işlem yapamayacağını söyledi. 250 TL yi göndermeyi teklif ettim. Sistemin o şekilde işlemediğini benim aynı hesaba 20 bin 250 TL göndermem halinde 20 bin TL’mi iade edeceklerini söylediler. Ben de dediklerini yaptım. Toplamda 40 bin 250 TL göndermiş oldum. Klimam gelmedi. Emniyete bildirmeye gittiğimde aynı gün 5-6 kişinin daha aynı yöntemle kandırıldığını öğrendim. Bir klima almak bana 80 küsur bin TL’ye mal oldu” dedi.