Çalışanların ölüm tazminatı nedir?
İş sözleşmesi ,işçinin ölümüyle sona erer. Ölüm halinin nasıl olduğu önemi yoktur.6098 Sayı...
İş sözleşmesi ,işçinin ölümüyle sona erer. Ölüm halinin nasıl olduğu önemi yoktur.6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 440.Maddesi ile birlikte işçinin ölümü halinde, işveren işçinin yakınlarına ölüm tazminatı ödenmesini emrediyor. 4721 sayılı MK /35.Maddesi ile gaiplik olayı da ölüm ile birlikte ele alınır.
ÖLÜM TAZMİNATI
Sözleşme, işçinin ölümüyle kendiliğinden sona erer. İşveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür. İş sözleşmesi işçinin kişiliği ve özellikleri göz önünde tutularak kurulduğundan, onun ölümüyle birlikte kendiliğinden son bulur.
6098 sayılı Borçlar Kanunu genel kanundur. 4857 sayılı İş Kanunu, 854 sayılı Deniz İş Kanunu, 5953 sayılı Basın İş Kanunu ise özel kanun olarak yer alır. Genel kanunda yer alan hükümler ,özel kanunlarda yer almaması halinde genel kanun hükümlerine başvurulur. Hem genel hem de özel kanunda yer alması halinde özel kanun hükümleri geçerli olacaktır.
5953 SAYILI KANUN
5953 sayılı Basın İş Hukukunda/18 Maddesi’nde ölüm tazminatına yer verilmiştir.4857 İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Hukuku’nda ölüm tazminatına değinilmemiştir.
6098 sayılı kanunda yer alan uygulama 854 ve 4857 sayılı İş Kanunları’na tabi çalışanlar için geçerli bir uygulama olacaktır. İş kazalarında doktrinde ayrıca bunun dışında tazminatlara yer verildiğinden bu tazminat ile diğer tazminatlar birbirine karıştırılmamalıdır.
ÖLÜM TAZMİNATININ YARARLANMA KOŞULLARI
A.)Taraflar arasında düzenlenen iş sözleşmesi işçinin ölümüyle kendiliğinden sona ermesi (Bu ölüm iş akdi sürerken olacak ,ecelle yada iş kazası ile diye ayrıma gidilmemiştir.)
B.) Ölüm durumunda işveren işçinin sağ kalan eşine, ergin olmayan çocuklarına (evlatlık dahil) (18 yaş altı/ Medeni Hukuka göre ergin sayılmayan haller )
C.)Bekar olması halinde bakmakla yükümlü olduğu kişilere (anne, baba, kardeş)
Ç.)İşçinin hizmet süresi 5 yıldan az ise bir aylık ,beş yıldan fazla ise iki aylık ücret tutarında ödeme yapılır. (Bu ücret brüt aylık ücreti olacaktır.)
Madde açık olup, bir işçinin ölümü halinde hak sahiplerine ödenmesi gereken tazminat miktarı belirlenmiştir.
Ölüm tazminatına hak kazanılmasında iş akdinin belirli /belirsiz süreli ya da kısmi süreli olması herhangi bir farklılığa neden olmuyor.
Ölüm tazminatının hesabında dikkate alınacak ücret işçinin son çıplak (temel) ücretidir. Kanundaki hüküm nispi emredici nitelikte olduğundan tazminat miktarı sözleşmelerle artırılabilir.
Ölüm tazminatı öncelikte işçinin eşi ve ergin olmayan çocuklarına ödenecektir.
Mirasçı eş olmak için 4721 sayılı MK göre resmi nikahlı eş anlaşılmaktadır.
Ergin çocukların bedensel, ruhsal, sosyal ve ekonomik durumları ne olursa olsun ölüm tazminatı almaları mevcut düzenleme karşısında mümkün değildir .
4721/364 Maddesine göre bekar olarak ölen işçinin mirasçıları olarak üst ve alt soylarına kadar gidilmektedir.
Ölüm tazminatının paylaştırılmasında eşit olarak bölüştürme dikkate alınsa da yasal boşluk 4721 sayılı MK ile mirasın paylaşım esasları dikkate alınacaktır.
NOT... Antalya BAM 9. Hukuk Dairesi Esas No.: 2019/2696 Karar No.: 2020/657 Tarihi: 05.03.2020 Karar Özeti: Borçlar Kanunu ile getirilen ölüm tazminatının kıdem tazminatından bağımsız bir ödeme olması, özellikle belli bir kıdem şartına bağlı olmadan ölüm tazminatına hak kazanılması ve ödenecek kişi çerçevesinin (hak sahiplerinin) farklı olması nazara alındığında, ölüm tazminatı genel kanun hükmü olarak İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu kapsamındaki işçilerin ölümü halinde de kıdem tazminatına hak kazanılıp kazanılmadığından bağımsız olarak doğrudan uygulanabilecektir. Ölüm tazminatına ölüm tarihinden itibaren yasal faiz uygulanır. Ölüm tazminatı son çıplak brüt ücret üzerinden hesaplanır. Ölüm tazminatından asıl işveren birlikte sorumludur.