Her yüz çocuktan 3’ünün beş yaşına gelmeden ateşli havale geçirdiğini söyleyen Prof. Dr. Gençpınar, ateşli havalenin, genetik olarak yatkın olan, 1 ay-5 yaş arası çocuklarda; boğaz, kulak gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarında görülen ateş yüksekliği sırasında ortaya çıktığını kaydetti.
“Havale, ateşli enfeksiyonlarda ortaya çıkabilir.”
Prof. Dr. Gençpınar, “Ateşli havale, bebeklerde ve küçük çocuklarda (genellikle 5 yaş altı) ateşli enfeksiyon döneminde ortaya çıkan, etrafta olanlara ve söylenenlere cevapsız kalma hali ile birlikte kollarda ve bacaklarda kasılma ya da tamamen gevşek olma hali ile ortaya çıkan nöbetlerdir. Ateş yükselmeye başladığında vücuttan salınan bazı hormonlar beyinde deşarj mekanizmasını tetikleyerek nöbete yol açabilir. Ateşli havalelerin büyük kısmı bir-iki dakika içinde kendiliğinden sonlanır. Çok az bir kısmı da 15 dakikadan daha uzun sürebilir. Havalede ateş genellikle 38 derecenin üzerindedir ancak 37,5 derecede de ateşli havale geçirilebilir. Ateşli enfeksiyonların ilk 1-2 günü havale açısından kritik dönemdir. Genellikle ateşin hızlı yükselme evresinde olur. Bu nedenledir ki aileler, ateşin yükseldiğini tespit edememiş olabilirler. Çocuk, havale sonlandıktan sonra da genellikle uyuyakalır.” dedi.
“Havale tekrarlayabilir.”
Anne ya da babası küçükken ateşli havale geçiren çocuklarda ve yenidoğan döneminde uzun süre hastanede yatan çocuklarda ateşli havalenin daha sık görüldüğünü belirten Prof. Dr. Gençpınar, ateşli havale geçiren bir çocuk için tekrar riskinin yüzde 30 olduğunu yani her 3 çocuktan birinde havalenin tekrarlayabileceğini söyledi.
Ateşli havale geçiren çocukların okul başarıları, gelişimleri, öğrenmeleri ve zekalarının etkilenmediğinin altını çizen Prof. Dr. Gençpınar, ateşli havalenin beyinde ya da diğer organlarda kalıcı hasar bırakmadığını vurguladı.
“Menenjit yapmaz.”
Prof. Dr. Gençpınar, “Ateşli havale, çocuklarda kalıcı hasar bırakmayan, zekayı etkilemeyen korkulmaması gereken bir durumdur. Menenjit yapmaz. Havale geçirdi menenjit oldu, belinden sıvı aldılar sakat kaldı gibi dedikodular halk arasında yanlış bilinen zararlı efsanelerdir. Tekrarlayan ateşli havale geçiren çocukların ise mutlaka çocuk nöroloğu tarafından değerlendirilmesinde fayda vardır.” dedi. ‘Ancak ateşin nedeni menenjit olabileceği için ateşli havale geçiren her çocuk mutlaka bu açıdan doktor tarafından değerlendirilmelidir’ şeklinde konuştu.
“İlk yapmanız gereken şey sakin olmak.”
Prof. Dr. Gençpınar, “Ateşi düşürmek için oda fazla ısıtılmamalı, ateşi olan çocuğun üstü örtülmemelidir. Ilık su ile ıslatılmış bezle vücut silinebilir. Ateş düşmüyorsa kilosuna uygun ölçekte ateş düşürücü şuruplar verilebilir. Ateşin nedeninin araştırılması için çocuk doktoruna başvurulmalıdır” dedi.
Çocuğunun havale geçirdiğini anlayan ebeveynin acil olarak neler yapması gerektiğini de aktaran Prof. Dr. Gençpınar, “Anne ve babaların ilk yapması gereken şey sakin olmaktır. Çocuğunuzun ağzında bir cisim ya da gıda varsa yavaşça çıkarın. Düşüp yaralanmasını önlemek için, yan pozisyonda sert bir zeminde yere yatırıp güvenli bir ortam sağlayın. Çocuğunuzun ağzına kaşık ya da kendi parmağınızı sokmaya çalışmayın, çenesini açmaya çalışmayın. Çocuğunuzun elleri ya da kollarını tutmaya, kasılmalarına engel olmaya çalışmayın. Yüzüne su serpmeyin, çocuğu suyun altında tutmayın; bunlar bilinci yerinde olmayan çocuğun nefes borusuna su kaçırmasına sebebiyet verebilir. Başını koruyarak nöbet esnasındaki kasılmalar sonucu ortaya çıkabilecek kafa travmasını önleyin. Sakince havalenin sonlanması bekleyin ve çocuğunuzu gözlemleyin. Çocuğunuzun havalesi durduktan sonra size en yakın sağlık kuruluşuna başvurun” diye ekledi.
