Nihat AK/EGE TELGRAF- Hasta ve yaralıların imdadına yetişen Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık 112 ambulanslarının karıştığı kaza sayısının artış göstermesi tedirginlik yarattı. Yılda yaklaşık 6 milyon yurttaşa hızlı hizmet veren ambulansların bakımsızlığı, tecrübeli şoförler yerine paramedik ve acil tıp teknisyenlerine kullandırılmasının, kazaların nedenleri arasında olduğu vurgulanıyor. Hastane yönetimleri tarafından yazılı olmayan emirlerle ambulans kullanmaya kendilerinin zorlandığını vurgulayan paramedik ve acil tıp teknisyenleri, ambulansların karayollarında tehlike saçmasını istemediklerini dile getiriyor.
‘ACEMİLER SÜREMEZ!’
Ambulans sürücüsü olmaya zorlanan paramedik ve acil tıp teknisyeni şikayetlerinin artış gösterdiğine dikkati çeken Birlik Sağlık Sen Genel Başkanı Ahmet Doğruyol, “Gerek üyelerimizden gerekse üyemiz olmayan paramedik ve acil tıp teknisyenlerinden son dönemde ambulans sürücüsü olmaları yönünde baskı gördüklerine yönelik çok sayıda şikayet alıyoruz. Kendilerinden amirlerinin yazılı olmayan emirlerle ambulans sürmelerini istediği, sürücü nöbetleri yazıldığını vurguluyorlar. Kamuda görev yapan amirlerin astlarına bu emirlerini yazılı olarak vermeleri, meydana gelebilecek can ve mal kayıplı kazalarla ilgili sorumluluk almaları gerekir. Zorla kendilerinde ambulans sürmeleri istenen paramedik ve acil tıp teknisyenlerinin aracı neden kullanmak istemediklerine dair yazılı dilekçelerini yetkililere vermelerini istiyoruz. Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar sıralamasının başında gelen ambulanslar normal bir vasıta değil. Bir kişinin B sınıfı ehliyetinin olması başkadır, ambulans kullanmak başkadır. Ambulanstaki hasta, yaralı, sağlık personelinin yanında karayollarındaki vatandaşın hayatını da tehlikeye atmak doğru değildir. Direksiyona geçmekte kendisini yeterli görmeyen arkadaşları zorlayarak bir yere varılamaz. Ambulans şoförlüğü ayrı bir meziyettir. Kurumların şoför eksiklerini sağlık personelinden tamamlaması doğru bir yaklaşım değildir. Şoför eksiği nedeniyle istasyonların birleştirildiği, sürücülere aşırı yüklenildiği bir gerçektir. İstasyonlardaki şartların da bir an önce iyileştirilmesi taleplerimizin arasında” dedi.
Uygulamadaki çarpıklıklara dikkati çeken Herkes için Acil Sağlık Derneği Başkanı Dr. Ülkümen Rodoplu, “Bir kişinin özel ambulans şoförü olabilmesi için en az 5 yıllık ehliyeti olması gerekir. Ancak gelin görün ki 112 ambulansı devlet emanet ettiği sürücüden bunu istemiyor. Lise mezunu 19 yaşında ATT olarak atanan, direksiyon tecrübesi yeteri kadar olmayan kişiler ambulans direksiyonlarına oturtuldu. Çok sayıda kaza yaşandı, meydana gelen olaylarda meslektaşlarımız ve vatandaşlarımız hayatlarını kaybetti. Bunun üzerine bir haftalık ileri sürüş kurslarına tabi tutuldular. Başarılı not almasalar dahi ambulans direksiyonlarına oturtulmaya devam ettiler. Ambulansların ciddi bir kasko sorunu var. O araçların sağı solu dökülüyor. Bakım onarım yapmak gerekiyor. Kasko süresi geçmiş, teknik problemleri olan, silik lastikli ambulansla kaza yapıldığında sürücüsü kusurlu bulunduğunda ciddi sorunlar yaşanıyor. Sürücünün maaşından büyük paralar kesiliyor. Milyon dolarlık araçlar bunlar. Kırmızı şeritli ambulanslar, her türlü acil müdahalede bulunma yetkisine sahip tam donanımlı ambulanslardır. Bu ambulanslar o kadar kötüye kullanılabiliyor ki hatırlı, nüfuslu bireylere gidiyor. Bu ambulansların kullanımlarındaki 4’te üçü acil bakım gerektirmeyen konular oluyor. Filancanın yakını, falancanın ahbabı, şunun annesi, bunun babası gibi özel taşıma amaçlı da kullanılıyor. Oy kullanmaya vatandaş taşıdı bu ambulanslar. Bunlar da doğal olarak meslek içinde yılgınlığa, moralsizliğe, fiziksel ve ruhsal yorgunluğa neden oluyor. Yaz aylarında, tatil dönemlerinde iş yoğunluğu nedeniyle sıkışıklıklar yaşanabiliyor. Fazla mesai yapmak zorunda kalıyorlar. Sekizinci ve onuncu saatlerden sonra yorgunlukları başlıyor. Uzun yol şoförleri, kamyon şoförleri uçak pilotları dinlendiriliyor. Ambulans da aynı. Yirmi dört saatlik nöbetinde bir ATT’nin direksiyona çıkması, kaza yapma riski çok yüksek olur. Hizmet aksamasın, ‘Vakaya gidilmedi’ denilmesin ve şikayet korkusuyla böyle yapmamak gerekir. İyi bir şey yapalım derken maalesef zaman zaman çok ciddi kazalar ve sorunlar yaşanabiliyor” diye ifade etti.
‘YAŞAMAYAN BİLMEZ’
Ambulans sürücüsü olmanın çok farklı olduğunu vurgulayan tecrübeli ambulans şoförlerinden Sait Elver, “Ambulans şöföründe bulunması gereken niteliklere sahip olmayan kişilerin bu sorumlulukları üstlenmesi, karayolundaki vatandaşlar için hem hasta hem de ekip güvenliği açısından büyük riskler oluşturur. Ambulans şoförlüğünü anlatan kitap yazıp birine okutsanız, çekeceğiniz belgeseli izletseniz bile bir kişiye bu konuda bir şey anlatmış olmazsınız. O anki atmosferi anlatmaya kelimeler kifayetsiz kalır. Yaşamayan kesinlikle bilmez, bilemez. Sürücü trafikte de acil durumda da dikkatli ve özenli olmalı, hem kendi güvenliklerini hem de hastaların güvenliğini sağlamalıdır. Ekip üyeleriyle uyumlu çalışması, acil durumlarda koordinasyonu ve müdahalenin başarısını artırır. Acil durumlarda net ve hızlı iletişim, müdahalenin etkinliğini artırır. Acil durumlarda soğukkanlılıklarını koruyabilmeli ve stres altında hızlı ve doğru kararlar verebilmelidir. Uzun saatler boyunca dikkatli ve hızlı kararlar alabilmeleri için fiziksel ve zihinsel olarak iyi bir sağlık durumuna sahip olmaları gerekmekir. Her ne kadar ambulansın geçiş üstünlüğü olsa bile kontrolsüz kavşaklardaki sariselik hareketler can kurtarır. B sınıfı ehliyete sahip olmak, ambulans sürüş teknikleri konusunda özel eğitim ve sertifikasyon almış olmak, 32 saatlik kurslara katılmak ambulansta sürücü olmak için yeterli değildir” dedi.
AMBULANSLAR JİLET OLDU
Acemicilerle sürülen ambulansların hurdaya çıktığına dikkati çeken Sait Elver, “Biz yıllar önce tecrübesiz kişilerin ambulans kullanmasının doğru olmadığını söyledik. Paramedik ve acil tıp teknisyenlerinin ambulans direksiyonuna geçirilmesinin yanlış olduğunu dile getirdik. En ileri teknolojiye sahip, seyyar hastane gibi olan ambulansları yerinden hareket ettirmeye kıyamasınız. Ama malesef acemileri görevlendirerek onlara kıydılar. O güzelim ambulanslar acil tıp teknisyenlerine verilerek iki yıl içinde hurdaya çıkarıldı. Hurdaya çıkan ambulansı jilet olmaya gönderiyorlar. O dönemde direksiyona çıkmak istemeyen ATT’lere nöbet yazıldı. O araç kullanma becerisine sahip olmayan çocuklarımızın işten atılmamaları için bazı şoför arkadaşlar ATT’nin yerine nöbet tuttu. Soran olduğunda da ‘Nöbetleri değiştirdik’ dedi. Sağlık Bakanlığı’nın 1994 yılında başlattığı uygulamanın üzerinden 30 yıl geçti. Yaklaşık olarak 3 bin 500 istasyonda 6 bine yakın ambulansımız oldu. Nereden baksanız 6 milyon vatandaşa hizmet veriyor. Bunca yılın tecrübesiyle eski hatalar yapılmamış olsa milli servetimiz heba olmaz. Hastaların, yaralıların, sağlık personelinin ve karayolundaki binlerce vatandaşın hayatı tehlikeye atılmaz. Ambulans şoförlüğü bir meslektir. Bu mesleğe uygun personel alsınlar, yetiştirsinler” ifadelerini kullandı.
