Amerika Birleşik Devletleri’nde 5 Kasım'da gerçekleştirilecek seçimler öncesi, oy kullanma süreci yalnızca Dünya'da değil, uzayda da dikkat çekiyor. Astronotlar, binlerce kilometre mesafeden demokrasiye katılma yolunu bulmuş durumda. Peki, uzayda görevli astronotlar nasıl oy kullanıyor?
Uzayda Oy Kullanmanın Zorlukları
Oy verme, birçok ülkede vatandaşlık görevi olarak görülse de, koşullar bazen bu süreci zorlaştırabiliyor. Uzayda görev yapan astronotların, seçimlerde oy kullanmaları için çeşitli yasal ve teknik zorlukları aşmaları gerekiyor. 1971 yılından bu yana, uzayda görevli astronotlar genellikle vekaletle oy kullanmakta ve gizli oylama yapmamaktadır. Ancak bu durum, bazı astronotlar için değişiklik göstermektedir.
Astronotların Oy Kullanma Süreci
Bir ABD’li astronot, uzaydan oy kullanmak istediğinde ilk olarak Federal Posta Kartı Başvurusu doldurarak uzaktan oy kullanma izni almak zorundadır. Bu izni aldıktan sonra, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) elektronik oy pusulasını doldururlar.
Oy pusulaları, özel bir şifreleme yöntemiyle ISS’teki bilgisayara yüklenir ve ardından NASA'nın Uydu Takip ve Veri İletim Sistemi aracılığıyla Dünya’daki White Sands Test Tesisi’ne gönderilir. Buradan Houston’daki Johnson Uzay Merkezi'ne aktarılan oylar, yetkili memurlara elektronik olarak iletilir. Bu süreç, oy pusulasının fiziksel olarak uzaya gitmesinden daha pratik ve ekonomik bir yol sunar.
Tarihsel Gelişmeler
Uzayda oy kullanma süreci, 1996 yılında Rus uzay istasyonu Mir’de görevli astronot John Blaha ile başladı. Blaha, başkanlık seçimlerinde oy kullanmak istemiş ancak eyaletin elektronik oylama düzenlemesi olmadığı için bu girişimi başarısız olmuştur. 1997 yılında bu yönde bir yasa kabul edilmesiyle birlikte, David Wolf, uzaydan oy kullanan ilk Amerikalı olarak tarihe geçti.
2004 yılından itibaren, Amerikan astronotları düzenli olarak ISS’den oy kullanmaya devam ettiler. 2012 seçimlerinde ise Sunita Williams ve Kevin Ford, uzaydaki görevlerinden önce oylarını kullanma fırsatını yakaladılar. Ayrıca, uzayda iki kez oy kullanan tek astronot olan Kathleen Rubins, hem 2016 hem de 2020 seçimlerinde oy kullanarak bu alanda bir ilke imza attı.
Demokrasiye Katılımın Önemi
Uzayda oy kullanma süreci, teknik ve hukuki zorluklar içermesine rağmen, astronotların demokrasiye katılımını sürdürmek açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Uzayda görevli astronotların bu süreçteki rolü, yalnızca kendi vatandaşlık haklarını kullanmakla kalmayıp, aynı zamanda uzayda görev yapanların da demokratik haklarını kullanabildiklerini göstermektedir.