Kocaeli'nin Gölcük ilçesinde, tarihi Sultan Baba Hamamı restore edilerek "Ali Vasfi İzmidî Hüsn-i Hat Müzesi" olarak kapılarını açtı. 172 nadide eserin sergilendiği müze, Osmanlı kültürünün izlerini taşıyan hat, ebru, tezhip ve çini gibi geleneksel sanatların örneklerini bir araya getiriyor. Müzeye ismini veren Ali Vasfi Efendi, 19. yüzyılda İzmit'te yaşamış önemli bir hattat ve aynı zamanda "Seyyid" unvanına sahip bir isim. Müzede sergilenen eserlerden biri ise, müzeye tesadüfen getirilen ve yaklaşık 150 yıl önce yazıldığı belirlenen Ali Vasfi Efendi'ye ait bir hat çalışması. Bu eser, hem tarihî bir değer taşıyor hem de duyanları hem şaşırtıyor hem de duygulandırıyor.
Gölcük’te Tarihi Bir Hamam, Modern Bir Müze
18. yüzyılda inşa edilen ve uzun yıllar atıl vaziyette bekleyen Sultan Baba Hamamı, Gölcük Belediye Başkanı Ali Yıldırım Sezer'in girişimleriyle restore edilerek 2021 yılında Ali Vasfi İzmidî Hüsn-i Hat Müzesi'ne dönüştürüldü. Kocaeli'nin ilk ve tek hat müzesi olma özelliğini taşıyan bu özel mekânda, Osmanlı sanatlarının zirveye çıktığı hat sanatına adanmış 172 eser sergileniyor. Restorasyon sürecinde, Hattat Mahmut Şahin ve 74 hattat, 13 müzehhip, 34 ebru ve çini sanatçısının katkılarıyla müze, büyük bir titizlikle oluşturuldu.
Müze, hem Gölcük için hem de Kocaeli için önemli bir kültürel miras haline gelirken, yalnızca yerel halkı değil, sanatseverleri de kendine çekiyor. 172 eserin bulunduğu müzede, Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze uzanan birçok geleneksel sanat örneği yer alıyor. Müze, sadece tarihi eserler sunmakla kalmıyor, aynı zamanda sanatseverlere Osmanlı kültürünü yakından tanıma fırsatı veriyor.
Ali Vasfi Efendi'ye Ait 150 Yıllık Hat Çalışması
Müzede sergilenen eserler arasında dikkat çeken en önemli parçalardan biri, Ali Vasfi Efendi'ye ait 150 yıllık bir hat çalışması. Bir antikacı tarafından tesadüfen müzeye getirilen bu eser, yapılan incelemeler sonucunda, Ali Vasfi Efendi'ye ait orijinal bir çalışma olarak doğrulandı. Bu özel eser, müzeye adını veren hattatın yazdığı ve "İnnemâ yahşa'llâhe min ibâdihi'l-ulemâ" (Fatır Suresi 28. Ayet) ayetini içeren bir hat çalışması. Müze açıldığında bu eserin müzeye teslim edilmesi, hem tarihsel hem de duygusal açıdan büyük bir anlam taşıyor.
Hüseyin Sert, müzenin kuruluşunda emeği geçen tarih araştırmacısı, bu tesadüfi keşfin müze için büyük bir anlam taşıdığını belirterek, "Tabloyu görünce çok duygulandım. Elinizdeki kağıt 150 yıl önce yazılmış. Üstelik Ali Vasfi Efendi, Peygamber Efendimizin (SAV) soyundan gelen Seyyid neslinden. Bu yüzden duygulanmamak mümkün mü?" dedi.
Sultan Baba Hamamı’nın Yeniden Hayat Bulan Tarihi
Müzeyi hazırlayan ekip, Sultan Baba Hamamı'nın uzun yıllar atıl kaldığını, ancak depremlerde ağır hasar almış olan binanın, temelden tamamen restore edilerek yeniden hayata geçirildiğini belirtti. Hüseyin Sert, bu süreçle ilgili olarak, "Bu bina temelden tam anlamıyla restore edildi ve yenilendi. Alınan kararların ardından hamamın, hüsn-i hat müzesine çevrilmesine karar verildi. Müze yeni ancak bina tarihi" şeklinde konuştu. Gölcük Belediye Başkanı Ali Yıldırım Sezer ve Hattat Mahmut Şahin gibi isimlerin öncülüğünde hayata geçirilen bu proje, bölgenin kültürel zenginliğine katkı sağladı.
Müzede Sergilenen Diğer Eserler
Ali Vasfi İzmidî Hüsn-i Hat Müzesi, yalnızca hattatlıkla sınırlı kalmıyor. Müze, hüsn-i hat, ebru, tezhip ve çini gibi geleneksel Türk sanatlarının örneklerini de bünyesinde barındırıyor. Sergilenen eserler arasında 2. Bayezid dönemine ait, külçe bakırdan yapılan tarihi bir kazan ve Ali Vasfi Efendi’nin balmumundan yapılmış heykeli de bulunuyor. Bu eserler, müzenin zengin içeriğini ve Osmanlı kültürüne olan derin bağlılığını gözler önüne seriyor.
Duygusal Anlar ve Bağışlarla Zenginleşen Müze
Müzede yalnızca sanat eserleri değil, aynı zamanda müzenin kurulmasına katkıda bulunan insanların da hikayeleri yer alıyor. Hüseyin Sert, müze için bir bağışçının gerçekleştirdiği anlamlı bağışı anlatırken, "Bir hanımefendi, ‘Ben hafızım. Babam ve dedem de hafızdı. Küçük boy hafız Kur'an-ı Kerim’im var. Hafızlığımı bu Kur'an-ı Kerim’de yaptım. Babam da hafızlığını bu Kur'an-ı Kerim’de yaptı. Bu kitabı müzeye bağışlamak istiyorum,’ dedi. Hepimiz çok duygulandık" şeklinde konuştu.
Ali Vasfi Efendi Kimdir?
Ali Vasfi Efendi, 19. yüzyılda İzmit'te yaşamış ve eserlerinde "İzmidî" mahlasını kullanan önemli bir hattattır. Babası Seyyid Hafız Ahmed Efendi gibi hem "Hafız" hem de "Seyyid" unvanına sahip olan Ali Vasfi Efendi, Gazi Süleyman Paşa Medresesi, Fevziye Medresesi ve Pertev Paşa Külliyesi Sıbyan Mektebi gibi önemli eğitim kurumlarında öğrenim görmüş ve öğreticilik yapmıştır. Hattat olarak sülüs-nesih hatlı yazıyı öğrenmiş ve hocasından icazet almıştır. 1890 yılında vefat eden Ali Vasfi Efendi'nin kabri, Bağçeşme Namazgâh Şehitliği’nde bulunmaktadır. Kocaeli bölgesinde birçok cami, çeşme ve mezar taşının kitabesinde imzası yer alan Ali Vasfi Efendi, geleneksel Türk hat sanatının önemli temsilcilerindendir.
Müzenin Önemi ve Ziyaretçi Daveti
Müze, hem geçmişi hem de geleceği birleştiren bir kültür merkezi olarak, ziyaretçilere Osmanlı dönemi sanatlarını öğrenme ve bu mirası koruma fırsatı sunuyor. Hüseyin Sert, müzenin sadece Gölcük halkı için değil, tüm sanatseverler için önemli bir ziyaret noktası olduğunu belirterek, "Yakın çevrede oturanlar, buralardan gelip geçenler, ecdadımızdan kalan bazı hatıralara değer verenler bu müzeyi ziyaret etsinler. Ziyaretlerle bu müzeler şenlenecek" dedi.
Ali Vasfi İzmidî Hüsn-i Hat Müzesi, tarihi ve sanatsal derinliğiyle, kültür meraklılarına ve geleneksel sanatları keşfetmek isteyenlere unutulmaz bir deneyim sunuyor.